Barnabas Smith's Theological Notes

Abnegatio – Christi.

Accusator.

Accusatio.

^[13]Tunc homo incipit esse iustus quando de peccatis suis proprijs incipit accusare seipsum.

Academia. Academici.

^[14]Multi patres vtant^r ad filios inscriptione illa, qua refert Iunius in vita sua vsū avū suū ad patrē (ipsius sanij) Di|y|{o}nisy|i|ū, Di|y|ony|i|sio dilecto filio suo misso ad studendū pro eo quod alij vulgo inscribūt studenti.

Admonitio.

Adiaphora.

Ambages.

Allegoria.

Ambitio. Honoris.

^[50]Matt: 4.5. Moraliter. Multos diabolus eleuat in altū, vt faciliùs ad grauiorē trahat casū sicut cornix nucē eleuat vt ab alto deijciendo frangat: sic et pugil sociū a terra subleuat vt prosternat multi n. ducātur in altū p^ꝫlationis et deijciantur ibi, qui in valle simplicis status fueri{t} securi. In Montibus n. Gilboe ceriderūt fortes Israel. Vnde secūdū Aug quanto quis in loco superiori, tanto in periculo maiori versatur^[51]

^[52]Nilammon Episcopatū renuit – Inspiciat^r. – . Regnū recusatū Act Ex Curtio /4.2 et e. et 4.\

^[53]Chrysanthus ad Episcopatū trahebat^r quē Sabbatius malè affectabat.

Ambulare.

Amicita.

^[54]If thou gettest a frend, {perceive} him first etc

Amor cū charitas etc.

^[55]Dilectio carnalis & spiritualis. Nihil deo specialius virtute huius; nihil desiderabilius diabolo quàm extinctio charitatis. –.–. Nec deū verè sine proximo poteris diligere, nec proximū sine deo. Veram charitatem tenes si et amicū diligis in deo, et inimicū diligis propter deū. –. Dilectio habet duas alas. Ala dextra est dilectio dei: sinistra ala est dilectio proximi. Nullus hoiu cū vna ala poterit volare ad cælū. Quare? quia nec sola dilectio dei sine dilectione proximi, nec sola dilectio proximi sine dilectione dei valet ad consequendā æternā beatitudinem. Sume tibi has duas alas vt liberè possis volare bona operando et pervenire ad patriā cælestis regni. Amen.

^[56]Quid est perfecta charitas nisi perfecta sanctitas? Ille habet in se perfectam charitatem, qui perfectè vivit.

^[57]Nō debemus æqualiter oia diligere sed alia magis, alia minus: nam scire quæ facere debeamus et nescire ordinem faciendi perfecta scientia non est. Si non diligimus ea quæ diligere debemus, vel si diligamus ea quæ diligere nō debemus ordinatā charitatem nō habemus. Et si plus diligimus ea quæ minus diligere debemus, vel si minus diligimus ea quæ plus diligere debemus ordinatā etc.

^[58]Tanta est virtus charitatis quæ si desit frustra habent^r cæteræ virtutes; si adsit rectè habentur omnia.

^[59]Omnes hoies affectu charitatis debemus diligere, se: vt deo serviant et vt salvi fiant. Sed per opera misericordiæ non debemus omnibus hoijbus æqualite{mu}r impendere, sed alijs minus at alijs magis.

^[60]Amplū gerit charitatis sinū anima, quæ cōplectit^r etiam quibus nulla se novit carnis necessitudine iunctam, nulla spe percipiendi cōmodi cuiusquē illectā nulla percepti redhibitione obnoxiā, nullo deni oio astrictā debito, nisi illo sanè de quo d^ꝫ Ro: 13. Neij quicquā debeatis nisi vt invicē diligatis.

^[61]Adverte quàm eleganter amorē spiritus a carnis discernat affectu, dum dilectū exprimere magis affectione quàm noie volens non simpliciter Quem diligo sed o (inquit) quem diliget anima mea spiritualem designās amorem.

Quid est perfecta charitas nisi perfecta ^[62]Qui perfectā habet in se charitatem nō timet in inferno puniri, sed sperat in cælo cū deo glorificari. Ergo timor nō est in charitate {sot} servilis at castus sanctus filialis qui ex reverētia vt amore est.

^[63]Audi congruentem similitudinē. sæpe videmus per setam introdūci linū: quando aliquid suit^r prius intrat, seta et post setam introdūci linū. Sic timor prius intrat in mentem hoijs et post timorem charitas, ideo intrat timor vt introducat /charitatem.\

^[64]vide virtutē 3^ā colūbæ in Innocentes et 4^tā. Ordinata debet esse dilectio ne aut diligat hoo q^o nō est diligendū, aut nō diligat q^d est diligendū, aut āplius diligat q^o minus est diligendū, aut æquè diligat q^d vel minus vel amplius diligendū est, aut minus vel amplius q^o æquè diligendū est. Peccator in quantū peccator nō est diligendus; homo in qtiū homo est diligendus ꝑpter deū. Deus ꝑpter seipsū. et deū quis debet amplius diligere quà seipsū, et aliū hoiē quà corpus propriū. Quia propter deū oiu ista diligenda sunt, et p^t nobiscū alius homo deo perfrui q^d nō p^t corpus q^ia corpus ꝑ aiā vivit q^a {froimur} deo

^[65]Quisquis scripturas divinas vel qlibet eorū ꝑtem intellexisse sibi videt^r, ita vt eo intellectu nō ædificet geminā charitatē Dei & Proximi, nōdū intellexit. ^[66]Quisquis vero talē inde sentēti& duxerit vt huic ædificandæ charitati sit vtilis nec tn hoc dixerit quod ille quē legit eo loco sensisse probat^r nō ꝑniciosi fallit^r nec oio inentitur. –. Sed ita fallit^r ac si quisquā errore deserens {et}iam eò tn per agrù pergat quo etiam via illa perducit. Corrigendus tn ne – etc

^[67]Manent fides spes charitas q^ia nulla ꝑfectio in hac vita; maior autem horū charitas quia cū quis ad æterna ꝑvenerit duobꝫ istis decedentibꝫ charitas auctior & certior ꝑma{netiet}.

^[68]1. Tim: 1.5. Cū diceret charitas, addedit de paro, corde vt nihil aliud quàm id quod diligendū est diligatur. Consciā bonā propter {illeg}ē etc

Amor dei.

^[69]Chs dilexit nos dulciter quòd carnem induit, sapienter quòd culpā cavit, fortiter quòd mortem sustinuit. In carnis assumptione condescendit mihi, in culpæ vitatione consutuit sibi, in mortis susceptione satisfecit patri; amicus dulcis, consiliarius prudens, adiutor fortis – Disce o Christiane a Christo quemadmodū diligas Christū. Dulciter ne illecti, prudenter ne decepti, fortiter ne opp^ꝫssi ab amore doij atertamur. Ne mundi gloria seu carnis voluptatibus abducaris, dulcescat tibi p^ꝫ his sapientia Chs. Ne seducaris, spiritu mendacij & erroris lucescat tibi veritas Chs. Ne adversitatibus fatigeris confortet te veritas dei Chs. Zelū tuū inflāmet charitas, informet scientia, firmet constantia. Sit fervidus, sit circūspectus, sit invictus. Deut. 6. 4.Mihi videt^r (si alius cōpetentior sensus in hac trina distinctione nō occurrit) amor quidem cordis ad zelū quendā pertinere affectionis; animæ vero amor ad industriā seu iudiciū rationis, virtutis autem dilectio ad animæ posse referri cōstantiā vel vigorē. Dilige ergo doiu deū tuū toto et pleno cordis affectu, tota rationis vigilantia & circūspectione, et tota virtute vt nec mori pro eius virtute ꝑtimescuas. Sit suavis et dulcis affectui tuo ds Chs|Iesus| contra malè vti dulces vitæ carnalis illecebras; et vincat dulcedo dulcedinem, quemadmodū clavū clavus expellit. Sed sit nihilominus intellectui p^ꝫvia lux et dux rationi non solèm ob cavendas hæreticæ fraudis decipulas et fidei puritatem ab eorū versatijs custodiendā; verùm et cautus quo sis nimiā et indiscretā vehementiam in tua conversatione vitare. Sit etiam constans et fortis amor nec cedens terroribus nec succūbens laboribus.

^[70]Nulla res nos sic ab oi peccato custodit, sicut timor inferni et amor dei.

^[71]Necesse est oi cōverso vt post timorem consurgat ad deū per dilectionem quasi filius ne semper sub timore iaceat sicut servus.

^[72]Deus non vult se tantùm diligi verbis, \sed puro corde/ et operibus bonis. Maiora tribuit nobis Chs quàm parentes nostri et ideo supra parentes debemus diligere Christū.–. Fasciculus mirrhæ dilectus meus mihi inter vbera mea cōmorabitur. Lecus cordis est inter vbera (i) inter māmillas, ergo dilectus meus inter vbera mea cōmorabitur (i) in corde mea (i) dilectio & amor I. Christi sponsi mei semper erit inter māmillas meas (i) in corde meo. Et sive in prosperis sive in adv^ꝫsis semper ad memoriā reducā oia bona quæ mihi tribuit quia dilexit me et mortuus est pro me at ascendit ad cælos et vt ad eū perveniā quotidie me vocat dicens Veni de Libana sponsa, veni et coronaberis. – . Amore spōsi mei langueo] verè pro amore I. Ch. sponsis tui langues et infirmaris si pro amore illius omnia quæ in hoc mundo sunt contemnis et despicis. – Si Christū ex toto corde tuo dilexeris et nihil amori illius p^ꝫposueris cū eodem I. Ch. sponso tuo in cælesti regno lætaveris.

^[73]Tunc verè deū diligis si pro amore illius bona quæ potes operaris: amor dei nunquā est otiosus.

^[74]Turturi assimilatur eccla vel quælibet sancta aia quia Christū perfectè diligit et nihil amori eius p^rponit. Turtur adulterinū amorē non recipit etc.

^[75]Excellit in naturæ donis affectio hæc amoris; p^rfertim cū, ad suū recurrit principiū quod est deus.

^[76]Est spiritus sapientiæ et intellectus qui instar apis cerā portantis et mel, habet oio et vnde accendat lumen scientiæ et vnde infundat saporem gratiæ. Neuter g^o se osculū (i) Spiritū dei percepisse putet sive qui veritatem intelligit nec diligit, sive qui diligit nec intelligit –.–. Deus nequaquà plenè cognoscit^r nisi cù ꝑfectè diligitur

^[77]Apostoli erant divites charitate (Dei) quæ nullis exhauriretur expensis. Act. 2.

^[78]Natura turturis est vt si per occasionem perdiderit coniugem alterū āplius nō quærit^r O sponsa Christi assimilare et tu huic turturi et p^rter –. Ch. sponsū tuū amatorem non quæras alterum.

^[79]Si Christū ex toto {conde} tuo dilexeris et nihil amori, illius p^ꝫposueris cū eodem I. Ch. sponso tuo in cælesti regno lætaberis.

^[80]Est spiritus sapientiæ et intellectus qui instar apis cerā portantis et mel habet oio et vnde accendat lumen sciæ et vnde infundat saporē gratiæ. Neuter ergo se osculū ({n.} spiritū dei) percepisse putet sive qui veritatē intelligit nec diligit, sive qui diligit nec intelligit. Deus nequaquā pleni cogni{tit^r}, nisi cū ({ꝑfecte} diligitur.

^[81].Velle debemus vt oes diligāt nobiscū deū etc. Si n. in theatris nequitiæ qui aliquem diligit histrionem et tāquā {sūmo bono} ejus arte ꝑfruit^r {oes} diligit qui {eū} diligunt {secū} nō propter illos {sed} propter eū quē pariter diligunt, et quanto est in ejus amore <63v> ferventior, tanto agit quibꝫ p^t modis vt a pluribꝫ diligat^r et tāto pluribꝫ cupit eū ostendere et quem frigidiorē videt excitat eū qtā p^t laudibus illius. Si autē cōtravenientē invenerit odit in illo vehementer odiū dilecti sui etc. Quid nos in societate dilectionis dei agere convenit etc.

Amor proximi.

^[82]Ad hoc debes proximū tuū diligere ad quod diligis teipsū, sc: vt bonus sit et vt ad vitā æternā pervenire possit.–. Debemus proximos nostros in bono diligere, quia qui in malo diligit proximū, non diliget proximū sed ocio habet.

^[83]Qui diligit fratrem suū quem videt oculis corporis videt oculis mentis in se manentē deū sc: charitatem quia Deus charitas est. Et qui non diligit fratrem suū quem videt oculis corporis non videt oculis mentis in se manentem Deū sc: charitatem quia si in eo esset charitas Deus esset in eo quia Deus charitas est

^[84]Perfectè proximū non diligit qui illi in necessitate non succurrit.

^[85]Amplū gerit charitatis sinū anima, quæ cōplectitur etiā quibus nulla se nobit carnis necessitudine junctā, nulla spe percipiendi cōmodi cujusquā illectā, nulla percepti re{illeg}hibitione obnoxiā, nullo deni oio astrictā debito, nisi illo sane de quo d^ꝫ, Ro: 13.8. p^ꝫcedentia in Anima –.

^[86]Quærit^r vtrū propter se homo ab hoie diligendus sit an propter aliud. Si n. propter se fruimur eo, si propter aliud vtimur eo. Videt^ꝫ autē mihi propter aliud diligendus. Quod n. ꝑpter se diligendū est in eo cōstituit^ꝫ vita æterna. Cujus etiāsi nōdū re, tn spes ejus nos hoc tempore cōsolatur. Maledictus autē qui spē suā ponit in hoie^[87]. sed nec seipso quisquā frui debet si liquido advertas quia nec seipsū debet propter seipsū diligere sed propter illud q^o fruendū est. Tunc quippe est optimus homo cū tota vita sua peragit^ꝫ alteri pergit in incōmutabilē vitā et tota affectu inhæret illi. ^[88]Si autem se propter se diligit nō se refert ad deū sed ad seipsū cōv^ꝫsus nō ad incōmutabile aliquid cōv^ꝫtit^ꝫ. Et propterea iā cū defectu aliquo se fruit^ꝫ q^ia melior est cū totus hæret at constringitur incōmutabili bono quà cū inde vel ad seipsū relaxatur. ^[89]Si ergo seipsū nō propter te ipsū debes diligere sed propter illud vbi dilectionis tuæ rectissimus finis est non succenseat alius homo si etiā seipsū propter deū diligis. Hæc enī regula dilectionis cōstituta est. Diliges^[90] etc.   et deū ex toto corde etc vt oes cogitationes tuas et oē vitā et oē intellectus in illū conferas a q^o habes ea ipsa quæ cōfere. Cū ait toto corde etc nullā vitæ nostræ ꝑtem reliquit quæ vacare debeat et q^asi locū dare vt alia re velit frui, sed quicquid aliud diligendū venerit in animū illuc rapiat^r q^o totius dilectionis impetur currit etc –

^[91]Proximū fatenti qui misericors extitit, D^s ait, vade et tu fac similiter. Luc. 10. vt vzt eū esse proximū intelligamus cui vel exhibendū est officiū misericordiæ si indiget, vel exhibendū esset si indigeret. –. Nullū exceptū esse cui misericordia deneget^r officiū quis nō videat qdo vs ad mimicos etiā porrectū est doio dicēte Matt: 5.^[92]

^[93]Ita quo ap. Ro: 13. docet cū dicit, Nō adulterabis etc et siquod est aliud etc. Quisquis arbitrat^r nō de oi hoie p^rcepisse ap: coget^r fateri q^o absurdiss. et sceleratiss. est visū fuisse ap. nō esse peccatū si quis aut nō Christiani aut inimici adulteraverit vxorē etc Quod si dementis est dicere manifestū est oē hoiē proximū esse deputandū etc.^[94]

^[95]Carbones ignis congeres suꝑ caput eius^[96]. Prov. 25. Malevolētiæ facinus putes iuberis. Ne igitur dubitaveris figuratè dictū: et cū possit 2^er interp^ꝫtari vno modo ad nocēdū, altero ad {p^ꝫs}tādū, ad beneficentiā te potius charitas {revacet} vt intelligas carbones ignis esse vrentes pænitentiæ gemitus quibꝫ suꝑbia sanat^ꝫ eius qui dolet se inimicū fuisse hoijs a q^o eius miseria subvenitur.

Amor nostri.

^[97]Sic debemus habere curā nostri, vt non negligamus curā proximi.

^[98]Duo sunt mala quæ vel sola vel maximè militant adversus animā vanus sc: amor mundi et superfluus sui.

^[99]Cū 4^or sint diligenda; Vnū quod supra nos est, alterū quod nos sumus, 3^ū q^d iuxta nos est, 4^tū q^d infra nos est. De 2^o et 4^to nulla p^rcepta danda erant. Quātūlibet enī homo excidat a veritate manet illi dilectio sui et corporis sui. etc. Talis sui dilectio melius odiū vocat^ꝫ. Iniquū est enī quia vult sibi servire et {q^d} infra se est, cū ipse servire superiori nolit. Rectissimè dictū est. Qui diligit iniquitatē odit aiā suā etc.

^[100]Nemo se odit sed ne corpus suū. Eph: 5. et quòd nō nulli dicunt malle se oio esse sine corpore oio fallunt^r. Nō enī corpꝫ suū sed corruptiones ejus et pondꝫ oderunt. etc. Quod autē cōtinentia quadā et laboribꝫ quasi ꝑsequi vident^r corpora sua, qui hoc rectè faciunt nō id agunt vt nō habeant corpus sed vt habeant subjugatū et paratū ad oꝑa ncra. Libidines n. malè vtentes corpore (i) consuetudines et inclinationes aiā ad fruendū inferioribꝫ ꝑ ipsius corporis laboriosā quandā militiā extinguere affectāt. etc.

^[101]Modus diligendi p^rcipiendus est hoij (i) q^oo se diligat vt prosit sibi. Quin autem se diligat et prodesse sibi velit dubitare dementis est. Præcipiendū etiā q^oo corpꝫ suū diligat vt ei prudēter cōsulat. Nā q^d diligat etiā corpus etc æquè manifestū est etc Nō propterea quisquā dicendus est nō diligere salutē corporis quia āplius aliquid diligit. ^[102]Nā et a{l}arus qvis pecuniā diligat tn emit sibi panem; q^ia pluris æstimat salutē corporis etc. ^[103]Suꝑvacaneū diutius de re manifesta disputare q^d tn plerun nos facere cogit error impiorū.

^[104]Quod agit charitas q^o sibi prosit vtilitas est; Quod autē agit vt ꝑsit ꝑximo beneficētia noiat^ꝫ. Et hinc p^ꝫcedit vtilitas quia nemo potest ex eo q^d nō habet prodesse alteri.

Anathemata.

Angelus.

^[105]Supercælestes spiritus opus corporibus habent. 1^o. Quo\nā/modo implent ministeriū suū abs corpore, p^rfertim apud viventes in corpore. 2^o. Non est discurrere nec a loco ad locū transire nisi corporū, quod frequenter angelos facere tam indubitata quàm nota probat auctoritas. Hinc est quòd et visi sunt patribꝫ et ad eos intraverūt et manducaverūt et pedes laverūt. Ita inferior superior spiritus proprijs corporibꝫ egent, sed tn quibus iuvent, non etiam iuventur^[106]. ^[107]Pocus ex debito servitutis et ad vsus tantium temporaliū corporaliū ncratū iuvando servit, ideo esse pecoris et cū tempore transit et cū corpore deficit. Angelus vero curat satagit in libertate spiritus administrare officiū pietatis futurorū bonorū prōptū mortalibꝫ alacrem ministrū sese exhibens vtpote suis in æternū futuris civibus et cohæredibꝫ suꝑnæ iucunditatis. Ille ergo vt iure serviat, iste vt piè subveniat suis corporibus egint. ^[108]Angelica corpora vtrūnā ipsis spiritibus naturalia sint sicut hoijbꝫ sua, et sint aialia sicut hoies īmortalia tn: porro ipsa corpora mutent et versent in forma et specie q^a volunt qdo apparere volunt etc an simplici spirituali svia subsistentes corpora cū opus est sumant rursū expleto opere ponant in eandem de q^a sumpta sunt materiā dissolvenda; nolo vt a mē requiratis; vident^r patres de hujusmodi div^ꝫsa sensisse, nec mihi perspicuū est vnde alterutrū doceā et nescire me fateor. Sed et vestris profectibus nō multū cōferre arbitror harū rerū notitiā.

^[109]Credimus angelos sanctos astare orantibus, offerre deo p^rces et vota hoiu, vbi tn sine ira et disceptatione levari puras manus perspexerint vt Tob. 12 – Doleo proinde aliquos vestrū gravi in sacris vigilijs deprimi somno, nec cæli cives revereri; sed in p^rsentiā|â| principiū tanquā mortuos apparere cū vestra ipsi alacritate permoti vestris interesse solēnijs delectent^r[110]. Vereor ne vestrā desidiā quādo abominātes cū indignatione recedant et incipiat vnisquis vestrū serò cū gemitu dicere deo, Longe fecisti notos meos a me Ps. 87. Si se a nobis boni spiritus elongaverint, impetus malignorū quis sustinebit?

^[111]Angeli gaudent in conversione et pænitentia p{illeg}|{ecc}|atorū salutem hoiu sitientes Lachrymæ pænitentiū vinū eorū, quod in illis vitæ odor, sapor gratiæ sit, indulgentiæ gustas, recōciliationis iucunditas, sanitas redeuntis innocentiæ, serenatæ suavitas conscientiæ^[112].

^[113]Angelus minister et arbiter secretæ mutuæ salutationis \(inter Christū et aiā)/ quo^o collætat^r etc dicens Ps. 20.2. ipse est qui in oi loco sedulus quidem pedissequus aiæ nō cessat sollicitare eā et assiduis sollicitationibus mov\n/ere dicens, Delectare in doio et dabit tibi petitiones cordis tui Ps. 36. expecta doiu etc ibidē, Si morā fecerit expecta eū etc Abac. 2. ^[114]Ade doiu autem sicut cervus desiderat ad fontes aquarū, ita desiderat aia ista ad te Deus. Ps. 41. etc – fidelis paranymphus qui mutui amoris conscius sed nō invddus nō suā quærit sed doij gratiā discurrit medius inter dilectū et dilectā vota offerens referens dona excitat istā placat illū etc.

^[115]Angeli sunt proximi nostri quia nobis magna misericordiæ officia impendūt^r ab illis.

^[116]Angeli oes desiderūt adventū nostrū quoniā ipsi de nobis expectant civitatis suæ ruinas restaurari. Diligenter quærūt et libenter audiāt bona de nobis: soliciti discurrāt medij internos et deū, nostras gemitus fidelissimè ad eū portantes, ipsius gratiā devotissimè ad nos reportātes.

Anima.

^[117]Inhabitabo in eis & deambulabo in illis 2. Cor: 6.16. O quanta illi aiæ latitudo, quanta et meritorū p^ꝫrogativa, quæ divinā in se p^rfentiā et digna invenit^r suscipere it sufficiens capere ^[118]Quid illa cui et spacia suppetunt et deambulatoria ad opus quidē maiestatis? Non est profecto intricata forensibus causis curisve secularibus nec certe ventri et luxuriæ dedita: sed nec curiosa spectandi seu cupida oio dominandi. Oportet his oibꝫ vacuā esse aiā vt fiat habitatio dei. Sed et odio sive invidiæ minime prorsus indulgendū, quoniā in malevolā animā non introivit sapientia. Deinde necesse est dilatari vt sit capax dei. Latitudo ejus dilectio eius |si| vt Ap. 2 Cor. 6. dilatamini in charitate. Nam etsi aia minimè cù sit spiritus quantitatē corporeā recipit, tamen confert illi gratia q^d negatū est a natura. Crescit et extendit^r \seo spiritualiter/. tit: Char \Amor./

^[119]Si corpus tuū stat in eccla et foris vagat^r mens tua perdis mercedē tuā.

^[120]Beata aia apud quā deus requiē invenit et in cuius tabernaculo requiescit. Eccl^us. 24.11.

^[121]Negare siquidē requiē cæli ei nō poterit. – Noviscū est et in nobis sed adhuc per fidem donec videre mereamur per speciē. Eph: 3.17. quia Chs in fide, fides in mente, mens in corde, cor in pectore.

^[122]Noe man will denie the life of y^e soule but he who hath a dead soule.

Annulus.

Antichristus.

Animalia bruta.

Anthropomorphitæ

^[123]Os habet deus quo docet hoiē scientiā, et manū habet qua dat escā oi carni; et pedes habet quorū terra scal illūest, ad quos nimirū peccatores terræ conversi at humiliati satisfaciunt. Hæc inquā habet deus oia per effectū nō per naturā. Invenit profecto apud deū et verecunda confessio quo se humiliando deijciat, et prōpta devotio vbi se innovando reficiat, et iucunda cōtemplatio vbi excedendo quiescat. Oia oibꝫ est qui oia administrat nec quicquā est aiū propriè.

^[124]Quid quic|a|so de corpore facere habet proprio cui ad nutū indifferenter vniversa corpora cælestia at terrestria obsequi constat? Planè superfluò haberet suū qui nullū sibi reperit alienū.

Relapsus

Apostolus.

Aqua.

Arma.

Arma Christiani.

^[125]Moneo te vt teneas fidem firmā in corde, galeā salutis in capite, signū crucis in fronte, verbū veritatis in ore, voluntatem bonā in mente, timorem et veram dilectionem dei et proximi in pectore, cingulū castitatis in corpore, honestatem in actione, sobrietatē in cōsuetudine et bonitate, humilitatem in prosperitate, patientiā in tribulatione, simplicitatē in cōv^ꝫsatione spem certā in creatore, amorē vitæ æternæ perseverantiam in bonis operibus vs in finem. Amen.

Argentu.

Ars.

^[126]Præceptis eloquentiæ p^nt etiā falsa persuaderi, nō tn ideo est facultas ipsa culpabilis sed ea malè vtentiū ꝑversitas.

^[127]Plerū accidit vt facelius hoies res eas assequant^ꝫ propter quas assequendas p^rcepta Dial. discūt^r quā taliū p^rceptorū nodosissimas et spinosiss. disciplinas. Tanquā si quispiā p^rcepta dare volens ambulandi moneat nō esse lavandū pedē posteriorē nisi cū posuerit priorē etc Ita plerū citius ingeniosus videt nō esse ratā conclusionē quà p^rcepta ejus capit: tardus autem nō eā videt, sed multo minus quod de illa p^rcipit^ꝫ.

Astronomi. Aruspices

^[128]Ne illi ab hoc genere perniciosæ suꝑstitionis segregandi sunt qui ^[129]Genethliaci ꝑpter Nataliū dierū considerationes nūc autē vulgo Mathematici vocant^ꝫ. Nā et ipsi q{tosie} verā stellarū positionē cū quis nascit^ꝫ cōsectent^ꝫ et aliquando etiā ꝑvestigent tn {q^o ve}de conantur vel actiones nostras vel actionū evēta p^rdicere nimis errant et vindūt imperitis hoijbꝫ miserabilē servitē. Quis liber ad Math. veniā{illeg} dat pecuniā exeat servus alicujus syderis –.–. etc. Motū syderū notare cū quis nascit^ꝫ q^oo se habeat facile est ꝑ eorū inventas cōscriptas regulas quod sancta script{ora} ^[130]cōdēna{illeg} dicens, Si enī tantū potuerūt scire vt possent estimare seculū q^oo ejus doiu non facilius invenerunt. – vid. 1137.

^[131]Et apud eos quidem qui talia dediscenda didicerunt sine vlla dubitatione refellit^ꝫ hæc suꝑstitio. Cōstellationes n. quas vocāt notatio est syderū |q^oo| se habeāt cū ia e nasceret^ꝫ de quo isti miseri a miserioribꝫ cōsulunt^ꝫ. Fieri p^t vt aliqui gemini tā {sequaceta} fundāt^ꝫ ex vtero vt internallū temporis inter eos nullū possit app^ꝫ{illeg}endi et cōstellationū numeris ānotari. Cuiusmodi tn rerū quas agū eventa ita disparia habeant vt alius fælicissimus alius infælicissimus vivat. Sicut Esau et Iacob quorū alter manu plantā alterius tenuit etc ^[132]Gen: 5^o. At minimo tēporis intervallo rapiūt^ꝫ longè cælestia corpora. Sed hoc in cōstellationibꝫ a Mathem. inveniri nō p^t[133].

^[134]Occulto quodā iudicio divino cupidi malarū rerū hoies tradunt^ꝫ illudendi et decipiendi pro meritis voluptatū suarū illudentibꝫ eos at decipientibus p^ꝫvaricatoribus angelis, quibꝫ ista ꝑs mundi infima scdū pulcherrimū ordinē rerū divinæ providētia lege subjecta est. Quibꝫ ill^bus. et decept^bus. evenit vt istis suꝑst^ib. et ꝑnic^ib. divinationū generibꝫ multa p^rterita et futura dicant^r, multa observantibꝫ secūdū observationes suas eleniant, quibꝫ īplicati curiosiores fiant, magis inferant multiplicibꝫ luqueis ꝑniciosissⁱ. erroris. Deut. 13.3. etc In oibꝫ istis doctrinis societas dæmonū formidanda at vitanda est qui nihil cū principe suo diabolo nisi reditū nostrū claudere at obserare conant^ꝫ.

^[135]Res sanātes significativa quadā obligatione (charmes angl.) tanto prudentius oportet cavere Christianū qto efficaciùs prodesse videbunt^r. –

Syderū cognitio propt nihil adiuvat tractat{inem} divinarū script. et infructuosa intentione plus impedit. Et quia familiaris est ꝑniciosissimo errori fatua fata cantantiū cōmodiùs honestiùs cōtemnit^ꝫ.

^[136]Aruspices – etc – 1 Sam: 28.7. Levit. 19.31. Levit. 20.6.

^[137]Nō obscuris vera in voluantur. Quid tā obscurū quā de Astronomia et Geometria tractare etc profūdē aeris spacia metiri etc relinquore causā salutis, erroris quærere: Annō ille eruditus in omni sapientia Ægiptiorū Moyses provauit ista sed illū sapientiā detrimētū et stultitiā iudicauit, et auersus ab ea intimo deū quæsivit affectu, ideo uidit, interrogauit, audivit loquētē.

Attentio

Atheos.

^[138]Si reū regiæ maiestatis quamvis humanæ humanis legibus plecti capite sancitū sit quis finis cōtemnentiū divinā omnipotentiā erit? etc.

^[139]Insipiens dixit, Quia nō est Deus. Nā sapiens nō diceret. Quo^o enim sapiens nō requirit authorē suū et{c}

Avaritia.

^[140]Nihil est peius quàm amare pecunias hic enim aiā suā venalem habet. Sicut avaritia mergit hoiē in infernū, ita oio largitas eleemosynæ levat ad cætū. Avarus homo similis est inferno: Sicut infernus nūquā dicit, Satis est ita avarus nūquā satiat^r pecunijs. Sicut hydopicus quanto plus bibit tanto plus sitit; ita avarus quanto plus acquiret tanto plus cōcupiscit. Avaritia & cupiditas sorores sūt suꝑbia vero est mata{er} earū

^[141]Non potest videre oculus mentis alta, si eū claudit p{illeg} lois terrenæ cupiditatis –. Cupiditas oiu criminū materia est. –. Non est mirū si morientes inferni ignibus deputentur, qui viventes flāmā cupidit{ais} suæ non extinxerunt –. Quamvis non habeas pecuniā, tamen si habes cupiditatem habendi nihil valet tibi: nihil valet tibi corporis nuditas, si tibi est vestimenti cupiditas. Nudi nascimur nudi exitari sumus, cur ergo cōcupiscimus terrena?

^[142]Non putent divites hujus seculi fratres Christi sola possidere cælestia quia audiūt dicentē. Beati paupers etc. Matt: 5. Nō eos inquā æstiment sola cælestia possidere, quia ea sola audiunt in promissione: possident et terrena et quidem tanquā nihil habentes sed oia possidentes: non mendicātes vt miseri, sed vt domini possidentes, eo pro certo magis domini quo minus cupidi. Deni fideli hoij totus mundus divitiarū est: totus planē, quia tā adv^ꝫsa quàm prospera ipsius æquè oia serviūt ei et cooperant^r in bonū. Ergo avarus terrena esurit vt mendicus, fidelis contemnit vt ds. Ille possidendo mendicat, iste cōtemnendo servat. Quære a quovis eorū qui insatiabili corde lucris temporalibus inhiant, quidnā de his sentiant qui sua vendentes et dantes pauperibꝫ regnū cælorū pro terrena mercant^r substantia sapienter agant necne? procul dubio respondevit, sapienter. Quare item cur quod approbat ipse nō facit? Nō possum, inquiet. Quare? quia profectò doia avaritia nō permittit; quia liber nō est; quia nō sunt sua quæ possidere videtur; sed nec ipse sui iuris. Si verè tua sunt expende ad lucra et pro terrenis cælestia cōmutat{o}. Si nō vales fatere te pecuniæ tuæ nō doiu esse sed servū: custodem non possessorem. Deni vt conformaris crumenæ tuæ tanquā servus doiæ suæ dū quomodo ille illi ncro et cōgaudet gaudenti et dolenti condolet{;} tu quo cū crescente tuo marsupio crescis pariter animo et cū decrescente decrescis? Nam et contraheris tristitia cū illud exinanitur; et lætitia solveris, aut certe inflaris superbia cū impletur.

^[143]Optimus æstimator rerū qui nil suorū sibi p^rferendū existimet. Quàm multi saluti propriæ modicā vitissimam pecuniā p^rtulerunt?

^[144]Prov. 3.16. Filij Adā genus avarū et ambitiosū audite. Quid vobis cū terrenis divitijs et gloria temporali, quæ nec veræ nec vestræ sunt? ^[145]Aurū et argentū nōne terra est rubra et alba quā solus hoiu error facit (aut magis reputat) p^rtiosā? Deni si vestra sunt hæc tolli{{illeg}} ea vobiscū. Sed homo cū interierit nō sumet oia; ne desevidet cū {e}o gloria eius. Veræ 9^o divitiæ nō opes sunt sed virtutes, quas secū cōscia portat etc.

^[146]Multa eximia dicta cōtra avaritiam –

^[147]Nihil tā cōtrariū fortitudini quà lucro vinci.

Terrena. Terrena.

^[148]Res quibus fruendū (Trinitas sct) beatos nos faciunt: istis quibus vtendū est tendentes ad beatitudinem adiuvamur etc. Si eis quibus {illeg}|{vt}|endū est frui voluerimus impeditur cursus noster et aliqdo etiā deflectitur vt ab his rebus quibꝫ fruendū est obtinendis vel retardemur vel etiam revocemur inferiorū amore p^rpediti –. ^[149]Frui n. est amore alicui rei inhærere propter seipsā. vti autem quod in vsū venerit ad id quod amas obtinendū referre si tamen amandū est. ^[150]Nam vsus illicitus abusus potius vel abusio noiandꝫ est. ^[151]Q^oo ergo si essemus peregrini qui beatè vivere nisi in patria nō possemus, ea peregrinatione vti miseri et miseriā finire cupientes in patriā redire vellemus, opus esset vel terrestribus vel marinis vehiculis quibus vtendū esset vt ad patriā qua fruēdū erat ꝑvenire valeremus: Quod si amœnitates itineris et ipsa gestatio vehiculorū nos delectaret, cōv^ꝫsi ad fruendū his quibꝫ vti debuimus nollemus cito viā finire et ꝑv^ꝫsa suavitate implicati alienaremur a patria cujus suavitas faceret beatos. ^[152]Sic in hujus mortalitatis vita peregrinantes a domino si redire in patriā volumus vbi beati esse possumus vtendū est hoc mundo nō fruendū vt invisibilia dei ꝑ eo quæ facta sunt intellecta per\cō/spiciantur vt de corporalibus temporalibus rebus æterna et spiritualia capiamus.^[153]

^[154]Cū ait ds Qui amat aiā suā perdat eā Io: 12. nō vtilitatē vetare putandus est q^æ debet quis cōservare aiā suā sed figuratè dictū, perdet animā (i) perimat at vsū eius quem nunc habet ꝑversū sct at p^rposterū q^o inclinatur temporalibꝫ vt æterna nō q^ærat.

^[155]Placuit divinæ providentiæ p^rparare in posterū bona iustis quibꝫ nō fruent^ꝫ iniusti; et mala impijs quibꝫ nō excruciabunt^ꝫ boni. Ista vero temporalia bona et mala vtrius voluit esse cōmunia vt nec bona cupidius {ap}petant^ꝫ quæ mali quo habere cernuntur, nec mala turpiter evitent^r quibus et boni plerū afficiunt^ꝫ.

^[156]In rebꝫ secundis, si nō deus eas quibusdā petentibꝫ evidentissima largitate cōcederet nō ad eū ista pertinere diceremꝫ vtem si oibꝫ eas petentibꝫ daret nō nisi propter talia p^rmia serviendū illi esse arbitraremur; nec pios nos faceret talis servitꝫ, sed cupidos et ave{illeg}^[157]

^[158]Etsi aliquid in rebꝫ temporalibus dæmones possunt tantū possunt qtū secreto oini {sic}potētis arbitrio permittuntur: ne magnipendamus terrenā fælicitatē quæ sicut Mario malis etiā plerun cōceditur, nec eā rursus quasi malā arbitremur cū ea multos etiā bonos ac pios vnius dei veri cultores invitis dæmonibꝫ p^rpolluisse videamus: nec eosdem īmundiss^os. spiritus vel propter hæc ipsa bona malave terrena propiciandos aut timendos existimemus. ^[159]Quia sicut ipsi mali hoies in terra sic etiā illi nō oia quæ volunt facere possunt nisi quantū illius ordinatione sinuntur cujus plenè iudicia nemo c{ō}{ō}p^ꝫhendit, iustè nemo rep^ꝫhendit.

^[160]Qui a terrenis et corporalibus cōsolationibus avelli nō p^nt similes sunt his qui submersi periclitantur in æquis. Nimirū vedeas eos tenentes tenere; nec vlla ratione deserere quod primū ocurrerit manibus quicquid sit illud licet tale sit aliquid q^d oio prodesse nō possit vt sunt radices herbarū cætera ^[161]similia. Nā et si qui ad eos fortè veniant vt subveniant nō nūquā solent app^ꝫhensos involvere secū: adeo vt iā nec sibi nec illis auxiliū ferre p^rvaleant. ^[162]Sic pereunt in hoc mari magno et spatioso, sic pereūt miseri dū peritura sectantes amittūt solida: quibus app^ꝫhensis emergere et salvare possent animas suas.

^[163]Tu dicet his q^æ vanitates vanitatū sunt nō subesse sed p^resse. Te indigent ista vt melius subsista{n}{t} tu his ne ad beatitudinē indiges, ne ad īmotalitatē. Viaticū quidem iumento tuo p^rparant in via sed si ad mensurā sumāt^ꝫ, nō ad superfluitatē. Ex superfluitate enim ciborū quando infūdūt^ꝫ iumenta et in ventris nimiā effluxionē resoluunt^ꝫ ita vt ex refectione deficiant^[164]. ^[165]Sic corpus tuū ô cur princeps corporis si regulas necessitatis excesserit et ad barathrū cōcupiscētiæ os apuerit lacū ꝑditionis sibi effodit in hospitio reparationis etc –.

^[166]A vessell full of earth will receaue noe liquour etc soe y^e heart noe good motiō –. As Hercules could not overcome and kill Antæus vntill he looke him frō y^e earth, nec spiritꝫ carnē Qua nacet in terra nō habet vnde cadat. False in divinitie for he digs a way to hell.

^[167]Debet in vsu haberi temporalitas in vo{tē} æternitas. Nō occupandus est aius tēporalibus ne {illeg} notūdū dici Adijcient^ꝫ tanquā ncra sct quibus nō fruamur sed in itinere vtamur.

^[168]Hæc oia tibi dabo si cadens adoraueris me] Nihil enī sic diabolā hoiē subijcit facit, vt inhiare opibus, ac habendi amore superari.

^[169]Si cōsideremus principiā huius tentationis, tunc tentatio est auaritiæ; si finē tentatio est idololatriæ; et benè iungitur quia auaritia est idolorū seruitus.

^[170]Quid tā difficile quam despicere tāquā ex arce aliqua sapientiæ opes alia oia q^æ pleris vident^r magna & p^rcelsa?

Audacia.

Auditores

^[171]Fidelis retributio auditionis beata visio, et beatæ meritū visionis fidelis auditio.

^[172]Intende deo qui intendit tibi: audi illū loquētē tibi vt ipse exaudiat te loquentē sibi.

^[173]Magna insania et graviter vindicanda cū vilissimus pulvis loquentē ad se audire dedignat^ꝫ creatorē vniv^ꝫsitatis. ^[174]If thou loue to heare thou shalt receaue doctrine & if thou delight in hearing thou shalt be wise.

Aulicus.

Aurum.

Authoritas.

Baptismus.

^[175]In y^e raigne of K. Ed. 1. Cassanus K. of y^e Tartarians overcame y^e Saracens \Callinge uppō Christ and ende became Xstianus/ etc. This Cassanus had a brother a pagan, who beinge in loue w^th the daughter of y^e K. of Armenia a Christian womā desired of her father to marry w^th her. Wherevnto her {father} would not agree vnlesse he promised to be a Christiā. Notw^thstandinge the other beinge stronger in pouer and threatning{illeg} to get her by warre, y^e K. at length was forced to agree. In cōclusion it happened that the child beinge borne betwixt them was overgrowne and all rough w^th haire like the skin of a beare. Which child being brought vnto the father he cōmanded it to be throwne into the fire and burned. But the mother desiringe first to haue the child baptised cawsed all thinges therevnto to be p^ꝫpared. The infant beinge 3 times in water pl{ū}ged after y^e sacram^t of holie baptisme receaved in cōtinent was altered and turned frō all his hairie roughnesse and seene as faire and smoothskinned as anie other. The which thinge after the father saw he was christined himselfe and all his howse etc.^{[176] [177] [178]}

^[179]Per baptismatis sacramentū sancti spiritus {factus} es tēplū. Noli tantū habitatorē probis de te actibus effugare et diaboli te terū servituti subijcere, quia p^rciū tuū sanguis est Christi, quia veritate se iudicabit qui misericordia te redemit.

^[180]Volentis rebaptisare fraus mira dei virtute detecta et quasi digito

^[181]Iudæus paralyticus Baptismi receptione sanatus.

{Lauda} baptismus.

^[182]Novatianus servos doij iterati baptismi labe inquinavit.

^[183]Iterādi baptismatis opinio vana

Beatitudo.

^[184]Verissima at certiss. fælicitate p^rpollent boni Deū colentes a q^o solo cōferri p^t.

^[185]Ne profūdū mare negaverim q^ia vadosa sūt littora; ne cælū lucidū q^ia interdū ob{te}xit^r nubilus ne terrā fæcūdā q^ia aliquibus locis ieiuna glarea est, aut lætas segetes q^ia intermixtā solēt {ha}bere sterilem avenā. Similiter puta beatæ messē cōsciæ interpellari aliquo acerbo dolore –

Bellum. Fortitudo.

^[186]De fortitudine. – . Bell{ū} sanctorū. c 40.

Benedictio.

Beneficium.

Biblia.

{Ni}p
Ph|r|e{hh}et . {Hticonolo{illeg}} .
37/K

Bigamia.

Blasphemia.

^[187]Blasphemantis mors. –

Cæcitas.

^[188]Si spiritu vides, carnis parū {mere} cæcitas etc – Exāplū vid.

Cædes.

Cæna domini.

^[189]Quicun manducaverit indignè etc reus erit (i) peccatū et maculā cōtrahet sibi. Quare? Quia ad bonū malè accedit. Probet autē seipsū (i) consideret vitā suā et emundet cor suū ab oi malitia vt dignè possit accedere. Iudiciū sibi manducat sct causā suæ damnationis. Vnde B. Isidorus. Qui in Eccla sceleratè vivunt et cōmunicare nō desinunt putantes se tali cōmunione a peccatis posse mundari, sciant hi tales ad emundationē nō proficere^[190] –. –. ^[191]Ecce oes frequenter sacramenta altaris percipiūt planè; sed alius carnē Christi spiritualiter manducat et sanguinē bibit: alius vero nō sed tantū sacramentū (i) corpus Christi sub sacramento et nō rē sacramenti^[192]. Sacramentū corpus Christi propriū de virgine natū. Res sacramenti spiritualis Christi caro. ^[193]Serpens cū cœperit ire ad bibendū antequā veniat ad fontē vomitat oē venenū. Imitare ergo et tu charissima hunc serpentē in hac parte vt antequā venia ad fontē (i) ad cōmunionē corporis et sanguinis I. C. doij nostri evomas omne venenū sct odiū, irā, malitiā, invidiā, voluntatē malā et noxias cogitationes ex corde tuo. ^[194]Dimitte vt tibi dimittantur oia peccata etc. Si hæc oia feceris poteris accedere ad fontē vivū (i) Christū qui est fons oiu bonorū. ^[195]Per sacramentū hoc vnde vivunt angeli inde vivit homo in terris quia totū spirituale est divinū in eo quod percipit homo.

^[196]Quādo sanctū sumis cibū, qdo illud incorruptū accipis epulū, qdo vitæ pane et poculo frueris, qdo māducas et vivis carnē et sanguinē doij tunc doius sub tectū tuū ingredit^ꝫ. et tu ergo humilians temetipsū imitare hūc Centurionē, et dicito Doie nōsū dignꝫ etc vbi enim īdignē, ibi ad iudiciū ingreditur.

^[197]Comeinge to the cōmuniō we must not lay aside mallice as y^e {hade} called {Rubeta} custs of his skin keepinge the venime w^thin: nor as y^e snake y^t ingendere w^th y^e lāprey resume it.

^[198]Nolite factū dare canibus etc Matt. 7. hoc est, īmundis impuritatibus nō imꝑtiēda cōsortia.

^[199]Cōtra papistas negātes poculū etc – In gods arrow against Atheists. 1. 5.

Præparatio.

Cantatio.

^[200]Si aliud cantes in mente, et aliud cantes in voce, perdis fructū laboris tui.

^[201]Cantus in eccla mentes hoiu lætificat, fastidiosos oblectat, pigros sollicitat peccatores ad lamenta invitat: nā quamvis dura sint corda seculariū hoiu statim vt dulcedinē Psalmorū audierint ad amorem pietatis cōv^ꝫtuntur. Sunt multi qui suavitate Psalmorū coiupuncti peccata sua lugent. Quicun fideliter et intenta mente Psalmos decantat quodāmodo angelis dei sociatur. Quomodo? quia homo illū pro modulo suo laudat in terris, quem angeli sine intermissione adorant et glorificant in cælis.

^[202]Solomon divinitùs inspiratus Christi et ecclæ laudes et sacri amoris gratiā et æterni cōnubij cecinit sacramenta simul exp^ꝫssit sanctæ desideriū aiæ et epithalamij carmen exultans in spiritu iucundo cōposuit elogio figurato tamen. Igitur pro sui excellentia reor nuptiale hoc carmen huiusmodi titulo p^rsignitū vt merito ^[203]Cantic. Cantic. singulariter appelletur, sicut is quo cui canitur singulariter est dictus Rex regū et ds doiatiū 1 Tim: 6. Cantic. Cantic. sola vnctio docet, sola addiscit experientia: experti recognoscant, inexꝑti inardescant desiderio nō tam cognoscendi quàm experiendi. Non est enim st{r}epitus oris sed iubilus cordis; nō sonus labiorū sed motus gaudiorū; voluntatū nō vocū cōsonātia. Nō auditur foris nec enim in publico personat; sola quæ cantat audit et cui cantatur sponsus et sponsa. –.    Cantare hoc solorū nubiliū Christo propter annos meritorū. nō temporū.

Captiuitas.

Caro.

^[204]Caro et spiritus sibi inviam adv^ꝫsant^r propter indomitā carnalem consuetudinē adv^ꝫsus quā spiritus cōcupiscit nō vt interimat corpus sed vt cōcupiscentiā ejus faciat spiritus subjugatā etc. \Quod naralis ordo desiderat./ Quia n. hoc erit post resurrectionē vt corpꝫ oi modo cū quiete sūma spiritui subditū īmortaliter vigeat hoc etiā in hac vita meditandū est vt cōsuetudo carnalis mutet^r in melius nec inordinatis motibus resistat spiritui. ^[205]Quod donec fiat caro concupiscit adv^ꝫsus spiritū etc nō per odiū resistente spiritu sed ꝑ principatū quia magis q^d diligit vult subditū esse meliori: nec per odiū resistente carne sed per cōsuetudinis vinculū q^d a parentū etiā ꝑpagine inveteratū naturæ lege inolevit etc.

^[206]Nihil aliud est caro nisi spuma frgili {sic} vestita decore: Si singulas eius miserias enumerare velis quàm sit onerata peccatis, irretita vitijs, pruriens cōcupiscētijs, occupata passionibus, polluta illusionibꝫ prona semper in malū et in oē vitiū ꝑclivis plenā oi cōfusione et ignominia invenies –. Cur carnē tuā p^ꝫtiosis rebus impinguas et adornas quā post paucos dies vermes devoraturi sunt in sepulchro, aiā autē tuā nō adornas bonis operibus q^æ deo & āgelis ejus p^rsētāda est in cælis? Quare aiæ carnē p^rponis Doiā ācillari et ancillā doiari magna a{b}usio est. Vid. 175. –.

^[207]Diabolus plus cōfidit in adiutorio carnis quoniā magis nocet domesticus hostis – Baculo nostro nos cedit et manus nostras proprio cingulo ligat. – .

^[208]Scio quendā qui per aos plurimos tecū familiariter vixit: a{d} mensā tuā sedit. cibū de manu tua sumpsit: in sinu tuo dormivit: cū voluit tecū colloquiū habuit: hic iure hæreditario servus tuus est. Sed quia ab ineūte ætate delicatè nutristi eū et virgæ pepercisti cōtumax effectus est levavit calneū suū suꝑ caput tuū et te in servitatē redegit et crudeliter doiat^ꝫ. Sed fortasse dices Quis est hic? Vetus homo taus qui cōculcat spiritū tuū.

^[209]Carnis libidinē nūquā fugere potui sed semper persequitur me et cū aliqua delectationis cogitatione vel visus intentione me cōp^ꝫhendere p^t nō diebꝫ ne noctibus requiescere sinit. Subtili{t}{illeg} intrat et mentē occupat et nisi subito repellat^ꝫ allicit et incendit et quasi virus pestilentiæ ꝑ totū corpus paulatim se diffundit – Impu{b}eres stimulat, iuvenes inflāmat, viros enervat, senes et decrepitos fatigat nō aspernat^ꝫ tuguria, nō reveret^ꝫ palatia.

^[210]Fugiamus (ignē libidin{e}s) \fornicationem fugite 1. Cor. 6./ tanquā sequentē q^æ nost|nō| post nos scd in nobis sequitur. Nosmet ips{as} g^o videremus diligenter ne dū ill{ū} fugimus nobiscū nobiscū eā portemus etc

^[211]Moriat^r caro nostra vt in ea ois culpa moriatur, et quasi ex mortuis viventes novis resurgamus oꝑibꝫ ac moribꝫ.

Mortificatio.

^[212]Qui crucem portat debet mundo mori, nā crucem ferre semetipsū est mortificare. crucē ferre et nō mori simulator | io hypocritarū est.

^[213]Sicut serpens per cavernæ angustias coarctatus deposita veteri tunica vires novas accipere d^ꝫ, ita exuendū veterē hoiē vt induamur novo. Eph: 4. Col: 3.

^[214]Chombrotus lecto Platonis de īmortalitate aiæ libro se p^rcipitē dedit de muro in mare. Soe we havings read gods booke of true īmortalite ought to mortifie not our boddies but affections etc.

Castitas.

Castratio.

Castigatio.

^[215]Castigatio debet esse moderata vnde B. Amb. Leviter castigatus exhibet reverentiā castiganti; qui vero crudeliter castigatur vel increpat^r nec increpationē suscipit nec salutem. – Pro diversitate peccātiū alij portandi sunt alij castigandi quia modus est diversus peccatorū. P^ꝫlati ecclæ portare debent subditos suas quos corrigunt et corrigere quos portant.

^[216]Tribus modis Deus in hac vita castigat hoies 1^o ad damnationem reprobos, Ita Ægiptū plagis percussit. 2^o ad purgationem electos, Ita Lazarū inopia. 3^o ad augendā gloriam meritorū iustos, Ita Iob ad probationem. – Deus flagellat hominem ante peccatū ne malus sit, sic Paulū qui instigante angelo Sathanæ in interitū carnis vt spiritus salvus esset – Levius sustinebimus infirmitates corporis si ad memoriā reduximus mala quæ fecimus –. Qui infirmitatem patitur et contra Deū murmurat iustitiam iudicantis accusat ac per hoc irā Dei adv^ꝫsū se provocat –. In hac vita Deus parcit peccatoribꝫ et nō parcit iustis: In futura vita parcit iustis et non parcit peccatoribus: qui in hac vita flagellari non meretur in inferno torquebitur –. Adversa carnis remedia sunt animi –. Ægritudo carnem vulnerat mentē curat –. ^[217]In fornace probatur aurū vt sordibus careat, tribulationis camino purgaris vt purior appareas –. Vis a peccatis tuis purgari? in pæna te accusa et iustitiam tei lauda –. Compara hoc totū quod pateris Gehennæ et leve erit quod pateris. Qui hic castigatus corripitur, illic liberatur: qui vero nec sub flagello corriguntur, et temporali pæna et æterna damnantur.

^[218]Trahe me] quia satius est vt me trahas vt sct vim qualemcū mihi aut terrendo minis aut exercendo flagellis inferas quàm parcens in meo me torpore malè securam derelinquas.

Catechesis.

Celeritas.

Ceremoniæ

C{illeg}aritas. Fames.

Cibus.

Circūcisio.

Ciuitas.

^[219]Scipio in 2ⁱ l. de Rep. fine Cic. dicet ut in fidibus ac tibijs at cantu ipso ac vocibꝫ cōcētus est quidā tenendus ex distinctis sonis quē īmutatū ac discrepantē aures eruditæ ferre nō possunt is cōcentus ex dissimilimarū moderatione cōcors tn efficitur et cōgruens: sic ex sūmis et medijs et infimis interiectis ordinibus vt sonis moderata ratione ^[220]civitatē cōcentu dissimilimorum cōcinere: et quæ harmonia a musicis dicitur in cantu eā esse in civitate ^[221]cōcordiā; arctiss. at optimū oi in rep. vinculū incolumitatis, eāsine ^[222]iustitia nullo pacto esse posse Iustice lunes cittie.

^[223]Tullius sermone suo principio 5ⁱ lib. Nostra ætas cū remp. sicut picturā accepisset egregiā sed evanescentē vetustate, nō modo eā coloribꝫ eisdē quibꝫ fuerat renovare neglexit, sed ne id quidē curavit vt formā saltē et extrema tāquā lineamenta servaret. May not we say as much cōsidderinge inclosures and y^e opp^ꝫssion in our land?

^[224]Discessere oes adytis aris relictisRomani moribus suis ab orbis altaribusDij quibus imperiū hoc steterat. Virg. 2.deos suos abegerunt. And I pray god we by our sinnes haue not forced our god our governour & protectour to forsake vs.

Claves regni cælorū.

Clericus.

^[225]Theodosij erga Clericas pietas –

Claudus.

^[226]Cælum.

^[227]Vbi pascas] Quis nō illic (in cælo sct.) vehementer cupiat pasci et propter pacē et propter adipem et propter satietatem? Nihil ibi formidatur, nihil fastiditur, nihil deficit. Tuta habitatio paradisus, dulce pabulū verbū, opulentia multa nimis æternitas.

^[228]Inter temporalia at æterna hoc interest quòd temporale aliquid plus diligit^r antequam habeatur, vilescit autem cū advenerit. Nō n. satiat aiā cui vera et certa sedes est æternitas. Æternū autē ardentiùs diligit^r adeptū quàm desideratū. Nulli n. desideranti concedita {sic}r plus de ill{o} existimare quàm in se habet vt ei vilescat cù minus invenerit: sed qtū quis veniens existimare potuerit plus perveniens inventuras est.

^[229]Incōparabiliter superna est civitas clarior (qualibet terrestri) vbi victoria veritas: vbi dignitas sanctitas: vbi pax fælicitas: vbi vita æternitas. / Vid Bern: Med. c. 16. –

^[230]Nihil vtile nisi quod ad vitæ æternæ prosit gratiā desinimus, nō q^d ad delectationē p^rsentis.

Cognitio

^[231]Est spiritus sapientiæ et intellectus qui instar apis cerā portantis et mel habet oio et vnde accendat lumen sciæ, et vnde infundat saporem gratiæ. Neuter g^o se osculū (i) Spiritū dei percepisse putet sive qui veritatem intelligit nec diligit, sive qui diligit nec intelligit.

^[232]Si peccamus iam de peccato excusationem nullā habemus quia et lex dei quotidie nos admonet vt bene vivamus et exempla sanctorū patrū semper invitant ad bene operandum.

^[233]Abs scia nō assequimur beatā vitā. Vide Corpus pa: 175. 1^ū.

^[234]Maria Magdalena nō exprimebat ex noie quē quæreret, sed tantū aiebat ei quē putabat hortulanū, Doie si tu sustulisti eū etc: Io: 21. Quem eū nō aperit quia palà oibꝫ esse credit, quod a suo corde nec ad momentū recedere potest. Sic sponsa etc.

Cognitio sui.

^[235]Multi multa sciunt et seipsos nesciunt. Alios inspiciunt, et scipsos deserunt etc

^[236]Integritatis tuæ curiosus explorator vitā tuā in quotidiana discussione examina etc qtū proficias vel deficias etc Stude cognoscere te quia multo melior et laudabilior es s{i} te cognoscis quà si te neglecto cognosceres cursū syderū, vires herbarū, cōplexiones hoiu, naturas aialiū, et haberes oiu terrestriū et cælestiū scientiā.

^[237]Frustra cordis oculū erigit ad videndū deū qui nōdū idoneus est ad videndū seipsū etc Si nō potes cognoscere te nō p^rsumas app^ꝫhendere ea quæ sunt supra te.

^[238]Beatus homo qui se potest cognoscere et despicere, probare et improbare. Nā qui sibi displicet deo placet: et qui sibi vilis est deo charus est.

^[239]Multæ sunt scientiæ hoiu sed nulla melior est illa qua cognoscit hoo seipsū.

Cogitatio.

^[240]Auferte malū cogitationū vestrarū. Esa. Vnde B. Isidorus. Sicut vipera a filijs suis in ventre adhuc positis occiditur, ita nos occidunt cogitationes nostræ intra nos enutritæ quia consumant animam nostrā veneno viperino.

^[241]Diabolus quando decipere aliquē hoiē quærit; prius naturā vniuscuius joijs intendit et inde se applicat vnde videt hoiē aptū ad peccandū. Vnde B. Isidorus amplius tentat diabolus hoiē ex parte illa qua eū videt per excrescentē humorē facilè inclinari ad vitia vt secūdū humoris cōspersionē adhibeat et tentationē: sicut ille qui aquā deducit nō eā per aliā partem mittit nisi vbi eā melius currere cognoscit. Hinc apparet q^oo intelligendū q^d supra Diabolū videre delectationes cogitationis.

^[242]Ab occultis meis mūda me doie quoniā cū exterius ago intus graviter pecco. Ps. 19. 12. – ne hoc quidē quod laudabiliter vixi sine aliquo reatu est si remota pietate discutiatur.

^[243]Oculus adulteri servabit tenebras Iob. 24.15. Ois qui lucē fugit diligit tenebri|a|s studens latere cū Deū latere nō possit, qui intra profundū abyssi et intra hoiu mentes nō sibi tractata sed etiā volvenda cognoscit.

^[244] temerata est nostra voluntasByblis aggressa fratremDe se mala volēte vt nihil adijciam nō possū innoxia dici.litteris amatorijsdicat christianus.

Colloquia.

^[245]Absit pertinax in familiari sermone contentio: quæstiones enī magis excitare inanes, quà vtilitatis aliquod afferre solet etc –. Plurima in hāc scopū etc –. ^[246]Ioca ab Ecclesiastica abhorrent regula.

Comitas.

Cōmemoratio.

Compassio.

^[247]Si proximus noster patit^r aliquā tribulationem aut infirmitatem aut damnū aut in carcerē mittitur: si dolemus pro illo in corpore ccclæ sumus; si autem nō dolemus iam a corpore ecclæ p^rcisi sumus Charitas quæ colligit et vivificat oia membra ecclæ si nos viderit de ruina proximi gaudere statim nos p^rscindit a corpore. ^[248]Tamdiu dolet membrū quamdiu in corpore continetur. Sin autem membrū p^rcisū fuerit a corpore nec sentire poterit nec dolere. Si manus aut pes aut aliquod membrum p^rcisū fuerit a corpore si totū corpus tunc in multis partibus dividatur aut in ignem mittatur manus illa iam nō sentit quia iam divisa est a corpore. Talis est ois Christianus qui de alterius damno aut tribulatione aut angustia aut necessitate non dolet. –. Vid. 1004. 2./

^[249]Miles quidē (in bello civili) dū occiso spolia detraheret fratrē nudato cadavere agnovit ac detestatus bella civilia et scipsū ibi perimens fraterno corpori adjunxit. Miles Pompeianꝫ Val. l. 5^{o [250]}It were to be wished y^t rich men while they are spoilinge theire brethrē by Creatiō & regene. etc.

Compunctio.

^[251]Compunctio est humilitas mentis veniens de recordatione peccati et timore iudicij. 4^or modis compungiturMemoriâ peccatorum. mens iusti hominis.Recordatione futurarū pœnarū. Consideratione peregrinationis hujus vitæ. Desiderio supernæ patriæ.

Compulsio.

^[252]Multi coacti plagis convertuntur ad deū, qui ex devotione nō cōv^ꝫtebantur.

^[253]Trahe me] quia satius mihi est vt me trahas vt sct vim qualemcū mihi aut terrendo minis aut exercendo flagellis inferas, quà parcens in meo me torpore male securà derelinquas. Trahe quodāmodo invitā vt facia voluntarià: trahe torpentem vt reddas currentem.

Conceptio.

Concibia.

^[254]Cowncells may erre by testimonies of y^e fathers etc –

Concubinæ.

Concordia.

^[255]Christo facit iniuriā qui inter servos dei seminat discordiā. Quare? quia Chs est pax nostra, qui facit vtra vnū.–. Sicut optandū est vt boni pacem habeant, ita optare debemus vt concordia malorū rūpat^r. ^[256]Cōcordia ad faciendū malū mala est.–. Nihil prodest si nos contineat vna domus, et separat volūtas div^ꝫsa: Plus diligit Deus vnitatem aij quà loci.–. Debemus g^o in hic esse vnius anij et vnius voluntatis vt serviamus deo et vt diligamus Deū ex toto corde et ex tota anima; et proximū nostrū sicut nos.–. Si ego volo facere volūtatē meā, et iste suā et ille suā fiunt divisiones oriuntur lites iræ quo et rixæ quæ sunt opera carnis et sicut Ap: qui talia agunt regnù Dei nō cōsequentur. Deo nō tantū placent nostra ieiunia, nostræ orationes, nostra sacrificia, quātù concordia. Ideo in Euang. vade prius recōciliare fratri tuo et tunc etc.–. Si totū quod habemus damus propter Deū hoc Diabolus nō timet q^ia ipse nihil habet si ieiunamus hoc diabolus nō timet quia ipse nūquā comedit: si vigilamus hoc diabolus nō timet quia ipse nūquā dormit. Sed si charitatē et cōcordiā tenemus, hoc diabolus vehementer timet. Quare? quia hoc tenemus in terra quod ipse in cælo tenere noluit, hoc est etiam quòd sancta eccla terribilis ee vt castrorū acies ordinata d^ꝫ. Quia sicut hostes timent quando acies castrorū bene ordinatas ad bellū vident: ita certe diabolus expavescit quando spirituales viros virtutū armis accinctos in vnitate cōcordiæ vivere cōspicit. Ipse victus et cōfus{us} vehementer cū eos per discordiā dividere et penetrare nō valet. Omnes ergo vnaijter et cōcorditer debemus vivere in domo dei, vt possimus diabolū vincere –. Vid. 136. 1.

^[257]Vt in templi Solomonis structura malleꝫ et securis et oe ferramētū nō sū audita Reg. 6. sic in ecclesia Christi templo celeberrimo nullæ debent esse iniquæ lites. ^[258]Esa: 42.2.

^[259]Theire lawes are verie plaine accordinge to an awncient simplicitie noe aduocates are admitted but euerie man to tell his owne tale for himselfe. Concord is best mantained when neighboures haue iudg and aduocates amōg themselues.

Discordia.

Confessio.

^[260]Peccatū latendo ampliatur, manifestando decrescit. Virtutes in occulto crescunt, in publico decrescunt etc.

^[261]Omne quod remordet cōsciā cōfitere \b/purè \a/huijliter, fideliter; Humiliter, sunt qui gloriantur cū male fecerint quos Esa. notat 3.9. nōnulli talia quiasi pænitendo rememorant sed gloriā intentione captantes cōmissa sua nō diluūt sed seipsos illudūt. Veterē hoiē nō exuerunt sed novo palliant.–. Est cōfessio eo periculosiùs q noxia quo subtilius vana cū ipsa etiā inhonesta de nobis detegere nō veremur; nō quia humiles sumus sed vt esse putemur. ^[262]Appetere autem de humilitate laudem humilitatis est nō virtus sed subversio. Verus humilis vilis vult reputari, nō huijlis p^rdicari. Nūquid profuit Saul quoòd se ad increpationē Samuelis peccasse cōfessus est. Culpabilis proculdubio fuit illa confessio q^æ culpā nō diluit. Quo^o enī humilē cōtēneret cōfessionem huijlitatis magister, et cui humilibus dare gratiā certè ingenitū est? Oio nō poterat nō placari, si quæ in ore sonuit in corde radiasset humilitas. Pare: ^[263]Nō intentionē (quia latet hoies) excusare delectet si sit rea; nec levigare culpā quæ gravis est; nec alieno advmbrare suasu cū invitū nemo coegerit. Primū nō cōfessio est sed defensio; nec placat sed provocat. Sequens monstrat ingratitudinē; ex quo mi{n}or reputat^r culpa, eo minuit^r et gloria indultoris. Sed enim minus libenter beneficiū datur, quod minus gratè minusve necessariè provenire sentitur. A postremo primi hoijs dehortetur exemplū nec culpā diffitentis nec tamen consequentis veniam nō dubium quin ob reatus mulieris admixtionem. Genus excusationis est cū argueris tu aliū incusare etc. In animā suā peccat qui se a|ex|cusat repellens proinde a se indulgentiæ medicinā et sic vitā sibi proprio ore intercludens. ^[264]Fideliter, vt confitearis in spe de indulgentia penitus nō diffidens, ne tuo te ore nō tam iustifices quàm condemnas. Iudas certe proditor domini, et Cain fratricida confessi sunt et diffisi sunt, et verax licet nil eis profuit infidelis confessio.

^[265]Qui me peccatorē nō nego sed peccatū meū cognosco erit fortasse qpud Deū piū iudicē ipsa cognitio culpæ impetratio veniæ.

^[266]Ois spes veniæ et misericordiæ in cōfessione est nec potest quis iustificari a peccato nisi prius fuerit cōfessus peccatū.

^[267] Cōfessio 2^r1. Mentalis corā Deo, hæc est de iure naturali.Igitur anter incarnationē Christi 2. Vocalis hoij, hæc nō est de iure naturali.Iusticiebat mētalis, quia deus nōdū erat hoo: Sed postē deus homo factus est requirit ab hoie q^d sibi tāq hoij fiat. Et quia ipso in forma humana nobiscū vbi p^ꝫsons esse nō p^t vicarios sui|a|s cōstituit hoies. Quorū 1^us Petrus etc Per hoc quod ministris dedit potestatē ligādi et soluendi insinuavit cōfessionē {e}is tāquā iudicibus debere fieri. ^[268]In oibꝫ scripturis divini (fratres chariss.) salubriter admonere vt peccata nostra vt peccata nostra debeamus humiliter nō solū deo sed etiā sanctis hoijbꝫ et deū timentibus cōfiteri. Nō enī ideo vult deus vt cōfiteamur peccata nostra q^d ipse ea scire nō possit, sed quia diabolus hoc desiderat vt inveniat quid nobis autem tribunal æterni iudicij obijciat, ideo vult vt magis defendere quà accusare peccata nostra velimus. Cōtrariò Deus noster quia pius et misericors est vult vt ea cōfiteamur in hoc seculo vt ꝑ illis nō cōfūdamur in futuro. Sciens g^o diabolus virtutē puræ cōfessionis toto nisu impedire conat^r hoiē ne cōfiteatur. Et sicut suggessit prius vt homo caderet; sic post casū impedit ne resurgat; quia scit nos nō resurgere posse sine cōfessione. –. ^[269]Cōfessio peccatorū est signū bonæ mentis et testimoniū cōsciæ deū timentis etc – ^[270]O Stulte cur erubescis hoij dicere, quod nō erubuisti in cōspectu dei facere? –. ^[271]Obstruit es inferni, portas aperit paradisi. –

^[272]Helchesaita asseruerūt q^d in persecutionibus si quis negauerit nihil criminis habeat, pro eo quod is qui fixus est in corde suo, etiāsi ore negaverit in necessitate, corde tn in {fide ꝑmanet.}

Concupiscentia.

Conformitas. Decorū.

^[273]Quærēdū in oi actu quid personis, temporibus conveniat at ætatibꝫ. Sæpe n. q^d alterū decet alterū nō decet etc – Vnusquis suū ingeniū noverit & ad id se applicet. c. 44. et – Decorū et honestū inseperabilia inspice. c. 44.

Conjectura.

Coniurationes.

Consanguinitas.

^[274]Debemus diligere propinguos nostros si boni sunt, et si deo serviunt: plus debemus diligere extraneos qui nobis sunt coniuncti vinculo charitatis Christi, quàm propinquos qui deū non diligunt nec deo serviunt. Quare? quia sanctior est copula cordium quàm corporū.

Conscientia.

^[275]Conscia peccatoris semper est in pæna: nūquā reus homo securus est, mens enī malè sibi conscia proprijs agitatur stimulis.

^[276]Nos per aurē cōscientiā cōvenimus, occultorū nobis iudiciū de interioribꝫ facimus L. Vives

^[277]A mans conscience like Iobs messenger to certifie him of his miserie.

^[278]Quocū vado cōscientia mea mecū est secū portās quid in ea posui sive bonū sive malū. Servat vivo, restituet defuncto depositū q^d servādū accepit. Seu malè facio, seu bene adest illa. vbi mihi gloria vel cōfusio est insuperabilis pro depositi qualitate.–.

^[279]Multi quærūt scientiā, pauci vero cōscientiā. Si vero tanto studio et solicitudine quæreret^ꝫ cōscia quanto quærit^ꝫ secularis et vana scia et citiùs app^ꝫhenderet^ꝫ et vtilius retineret^ꝫ.

^[280]Cōscientia est cordis scientia. Cor se novit cōscientiâ, alia scientiâ. Nihil e iucūdius, nihil tutius, nihil ditius bona cōscia: p^ꝫmat corpus, trahat mūdus, terreat diabolus illa erit secura.

^[281]Sicut mulier quæ viro suo sive amico placere desiderat in cōtuitu speculi imaginē oppositā reddentis decorē et pulchritudinē faciei cōponit: sic anima in quibus ab imagine veritatis discedit vel in quibꝫ vestigia creatricis imaginis recipiat in Cōscia religit et intelligit. Roi oculus q^d decet in hac {cerit}

^[282]Conscia bona est si habeat in corde puritatē, in ore veritatē, in actione rectitudinē.

^[283]Vnicui est liber sua cōscia et ad hūc librū \discutiendū et/ emendādū oes alij inventi sunt.

^[284]Ex his quæ scripta erunt in libris nostris (cōscijs sct) iudicabimur, et ideo scribi debent secundū exemplar libri vitæ; et si sic script{a}|i| nō sunt – saltē corrigendi sunt. Cōferamu{s} ita libros nostros cū libro vitæ et si quid aliter habuerint corrigant^ꝫ ne in illa vltima collatione si quippiā aliter inventi fuerint habentes abijciant^ꝫ.

^[285]Cōscia mea nō me deserit sed p^rsens assistit et quicquid facio scribit. Idcirco qquā humana subterfugi{illeg} iudicia iudiciū ꝑpriæ cōsciæ fugere nō valeo. In die illa cū ds ad iudiciū venerit vniuscuius cōscia ad testimoniū adducet^r et aperto libro cōsciæ ois culpa ante oculos reducet^ꝫ, at ita cogente cōscia vnusquis erit accusator et iudex suus. Propterea statuā me ante me et iudicabo me ipsū vt illius extremæ et tremendæ diei iudiciū evadere possim.

^[286]Co{d}ss{illeg}. Illi salvatorē ad iudiciū venientē cū gaudio expectante qui se ad eius volūtatē cœlestē in terris vitā egisse meminerūt.

Consilium.

Constantia.

^[287]Non otiosis et vagantibus dabitur regnū cœlorū sed quærentibus et petentibus at pulsantibus sic enim ds, Petite quærite et pulsate. Petenda est ianua regni orando, quærenda bene vivendo, pulsanda in dei servitio perseverando. Nō sufficit bona incipere nisi etiam quis incipere studeat ea quæ bene inchoavit ad finem vitæ perducere, quia melius est vitā iustitiæ non cognoscere quàm post cognitionem retrorsū converti.

Consuetudo.

^[288]Peccādi cōsuetudine cū nescio pecco. – vid. 1003. A. –.

Contentatio.

Contradictio.

^[289]Ioh: 1.21. Matt: 11.14. et 17.12. Quid est huc fratres chariss. q^ia quod veritas affirmat hoc propheta veritatis negat –.– Sed si subtiliter veritas ipsa requiratur, hoc quod inter se cōtrariū sonat quomodo contrariū nō sit invenit^r. Luc. 1.17. Iohānes in spiritu Elias erat, in ꝑsona Elias nō erat.

Controversiæ.

Conversio.

^[290]Angeli gaudent in cōv^ꝫsione et pænitentia peccatorū salutē hoiu sitientes – cætera sit: Angelus.

^[291]Multi coacti plagis cōv^ꝫtūt^r ad Deū qui ex devotione nō cōv^ꝫtebantur.

^[292]Remissa conv^ꝫsio multos in pristinos errores deducit.

^[293]Nescio quomodo etiam tenerius mihi astricti sunt qui post increpatoria et per increpatoria tandem cōvaluerunt de infirmitate, quà qui fortes ab initio permanserut nō indigentes istiusmodi medicamento. – Oium Conv^ꝫsio speranda. 1050. b.5. –

Convivia.

^[294]Intemperātiū caueamus cōsortia, qui sub specie iocunditutis venenū infundunt bonis – Caueamus ne dū relaxare aiū volumus soluamus oē harmoniā quasi cōcentū quendā bonorū operū. Vsus n. cito inflectit naturā. Vnde q prudēter factis cōvenire ecclesiasticis et maximè ministrorū officijs arbitror declinare extraneorū cōvivia vel vt ipsi hospitales sitis peregrinātibus, vel vt ea cautione nullus sit oꝑobrio locus.

Cor.

^[295]Non potest corpus corrumpi nisi prius fuerit corruptus aius^[296]. Si aia labitur statim corpus ad peccandū paratū est. Mūda g^o cor tuū ab iniquitate et caro tua nō peccabit.

^[297]In makings of cōduite the principall {illeg}>re is y^t the springe be cleane: Cor est fons –

^[298]Deus exigit cor humanū sibi dari 3^er liberaliter, integraliter, et perpetualiter. Nō vult mutues, nō vendas sed dones. Mutuāt qui serviunt deo pro tēporali prosperitate et qdo eis; subtrahit^ꝫ prosperitas subtrahūt cor a deo. Cōfitebit^ꝫ tibi cū benefeceris ei Ps. Illi vendunt qⁱ deū diligunt pro mercede qⁱ tātū de deo cogitāt qtū iā de beneficijs ab ipso se percepisse cognoscūt. Primi enim mutuant sub spe futuri cōmodi, sed isti vendūt pro mercede accepta de quibus Populus hic labijs me honorat, cor autē eorū longè est a me. Illi autē cor suū deo donant qui merā dei bonitatē et beneficia spiritualia cogitant; nec nō et amore cœlesti patriæ cor suū custodiendū \et regendū/ in manibꝫ dei ponūt. Prov. 23.26. Fili mi per creationē, fili mi ꝑ informationē, fili mi per redemptionē; p^rbe per donationem; cor per dilectionē; tuū per possessionē; mihi per devotionē. Vult ^[299]1^o des liberaliter. ^[300]2^o cor tuū integraliter Matt: 22.37. Est enī deus sicut hoo qui nō ꝑmittit vxori suæ alios diligere zeloti|y|pus. Exod. 34. nec mirū quia solus redemit{illeg} te ^[301]Avis generosa cū diu volaverit et se fatigaverit et p^rdā suā ceperit, requirit cor p^rdæ suæ pro mercede. Sic Chs generosus ille falco qui pro te sua p^rda capienda volabit de cœlo in virginis uterū, et de virginis utero ad patibulū, de patibulo ad infernū, de inferno ad mūdū, de mūdo ad cœlū et ergo merito sibi vendicat totū cor. Parare ergo debemus cor nostrū et sicut avi p^rdali parat^ꝫ cor p^rdæ suæ. 1^o extrahit^ꝫ lavat^ꝫ et cōprimit^ꝫ et sanguis niger exprimit^ꝫ et in ꝑtes discindit^ꝫ. Sic moraliter extrahamus cor nostrū per peccatorū occultorū recordationē. Effūdite corā illo corda vestra. Ps. Lavet^ꝫ lachrimis. Ser. 4.14. Cōprimat^ꝫ per cōtritionē, et sanguis niger (i) peccatū exprimat^ꝫper cōfessionē. discindat^ꝫ per pænosā satisfactionē (Iciuniū) et tūc de{tur} per devotionē. Ioel. 2.12 et 13. –. ^[302]Tertio perpetualiter .|.| Solent hoies qdo volūt aliquid simpliciter dare alicui et in ꝑpetuū facere sibi bonā chartā et bene scriptā et eā sa|i|gnāt sigillo et tādēponūt in possessionē et tūc est securus pro perpetuo. ^[303]Isto modo vt deū pro aiabꝫ nostris assecuremus pro perpetuo faciamꝫ sibi chartā de corde nostro scribendo in illo mūdata et p^ꝫcepta sua Prob. 7.3. Signet^ꝫ sigillo humanitatis Christi etc. Eph. 3.17. – {illeg}

^[304]Magnā porto coronā, et vestē rotūdā, regulā servo ieiuniorū, statutis psallo horis sed cor meū lōgèest a deo meo. Exteriorē superficiē intuens salva mihi oia arbitror nō sentiens vermē interiorē qui interiora corrodit. Vnde Ose. 7.9. –. Soe christians now a dayes goe to church pray and heare sermons, but theire heartes are eatē vp of y^e world etc –.

^[305]Sæpe de memoria mea te expulit irruens turba plurimarū cogitationū quæ velut plebs ad aliquod spectaculū solent eeluere in cor meū. Mundana inferunt, voluptates ingerūt etc.

^[306]Sicut molendimū velociter volvit^ꝫ et nihil respuit sed quicquid imponit^ꝫ molit; sic cor meū nūquā requiescit sed cogitat quicquid ei accurrit. Et sicut molendinū arena si imponat^ꝫ exterminat, pi{x} inquinat, palea occupat, sic cor meū cogitatio amara turbat, īmunda maculat, vana fatigat. Ita cor meū dū futurū nō curat gaudiū nec divinū quærit auxiliū ab amore cœlestiū elongat^ꝫ et in amore terrestriū occupat^ꝫ. Cū elabit^ꝫ ab illis et involuit^ꝫ in istis vanitas illud recipit, curiositas deducit, cupiditas allicit, voluptas seducit, luxuria polluit, torquet invidia, turbat iracūdia, cruciat tristitia, sic miseris casibus submergit^ꝫ oibꝫ vitijs quoniā vnū deū qui ei sufficere poteratcdimisit. – Past by as not good.

^[307]Keepe thy heart w^th all diligence, for thereout cometh life.

Corpus Pulchritudo.

^[308]Simul et vivificare desinit et vivere spiritus ^[309]pecoris quando moritur pecus: ita corpore eget vt nec subsistere abs illo vt cun possit –. ^[310]Nos vivimus quidem post corpus: sed ad ea quibus beatè vivitur nullus nobis accessus patet nisi per corpus. ^[311]Nam sine eo nequaquà illā sciā assequimur, quà solā accipimꝫ gradù ad ea, de quorū fit cognitione beata. Hic si mihi obijcitur de parvulis regeneratis quòd abs scia rerū ^[312]corporaliū exeuntes de corpore ad beatà vitā nihilominus transire credantur: breviter respondeo hoc illis conferre gratiā, non naturā, et quid ad me de miraculo dei qui de naturalibꝫ dissero?

^[313]A corpore (vnu ex inimicis tribꝫ, duo alteri diab. mūdꝫ) fugere nō possū: nec ipsū a me fugare. Circūferre illud necesse est quoniā alligatū est mihi: perimere nō licet sustentare cogor: et cū illud impinguo hostē meū adv^ꝫsū me nutrio. Si enim satis comedero et id robustū fuerit sanitas et fortitudo eius mihi adv^ꝫsāt^ꝫ.

^[314]Corpus nostrū tabernaculū in quo militamus, lets us therefore provide a howse in q^a post militiā habitemus. y^t is heavē. a good cōsciēce saith Bern:

^[315]Nos in pulchritudine corporis locū virtutis nō ponimus, grā tn nō excludimus. Vt n. artifex in materia cōmodiore melius operari solet, sic verecūdia (et ois virtu{a}) in ipso corporis decore plus eminet. Ita tn vt ipse nō sit affectatus decor corporis, sed naturalis simplex neglectus magis quà expetitus; nō p^ꝫtiosis et albētibus adiutus vestimentis sed coibꝫ, vt honestati vel necessitati nihil desit, nihil accedat nitori.

Creatio.

Creatura.

Christus.

^[316]Donec ponā inimicos tuos scabellū etc. Ps. 109. hoc est donec oes qui te cōtemnūt tuæ voluntati subijciā sive invitos et miseros sive voluntarios & beatos.

^[317]Oio propter mansuetudinē quæ in te p^rdicat^r currimus post te doie Iesu, audientes quoòd nō spernas pauperē, peccatorē nō horreas. Nō horruisti confitentē latronē, nō lachrymātē peccatricē, nō Chananæā supplicantē, nō dep^ꝫhensā in adulterio, nō sedentē in telonio, nō supplicantem Publicanū, nō negantē discipulū, nō persecutorē discipulorū, nō ipsos crucifixores tuos.

^[318]Chs nobis sapientia in p^rdicatione, iustitia in absolutione peccatorū, sanctificatio in cōv^ꝫsatione quā habuit cū peccatoribus, redemptio in passione quā sustinuit pro peccatoribus. – veritatis doctor depulit vmbrā ignorātiæ tuæ luce sapientiæ suæ. Per iustitiā quæ ex fide est soloit funes peccatorū gratis iustificans peccatorē. Sanctè inter peccatores vixit et sic tradidit formā vitæ tanquā viæ qua redires ad patriā. ^[319]Ad cumulū pietatis tradidit in mortē aiā suā etc. in Passione reliqua.

^[320]Quid vobis cū virtutibus qui dei virtutē Christū ignoratis? Vbinā quæso vera prudētia nisi in Christi doctrina: Vnde vera iustitia nisi de Christi misericordia? Vbi vera temperātianisi in Christi vita? Vbi vera fortitudo nisi in Christi passione? Soli ergo qui eius doctrina imbuti sunt prudentes dicendi sunt: soli iusti qui de ejus misericordia ^bpeccatorū ^baveniā cōsecuti sunt: soli temperantes qui ejus vitā imitari student: soli fortes qui ejus patientiæ documenta fortiter in adv^ꝫsis tenent. Incassū proinde quis laborat in acquisitione virtutū si aliunde eas sperandas putat quà a doio virtutū cujus doctrina seminariū prudentia; cujus misericordia opus iustitiæ; cujus vita speculū temperātiæ cujus mors insigne est fortitudinis.

^[321]Leva I. C. spousi mei sub capite meo (i) donū spiritus sancti requiescat in me in hac p^rsenti vita et intellectus sanctorū scripturarū sit in mente mea vt eū cognoscā et perfectè intelligā; et dextra illius amplexetur me (i) ad æternā beatitudinem pervenire faciat.

^[322]Duo spōsi vbera duo in ipso sunt ingenitæ mansuetudinis argumenta quòd patienter expectat delinquentē et clementer recipit pænitentē. Gemina inquā dulcedo suavitatis exuberat in pectore doij Iesu longanimitas vzt in expectando, et in donādo facilitas. ^[323]Et audi quia nō sit hoc inventū meū. An divitias bonitatis ejus et clem \pati/entiæ et longanimitatis cōtemnis? et an ignoras quia benignitas dei ad pænitentiā te adducit? Ro: 2. Ad hoc siquidem diu suspendit sententiā vltionis a cōtemnente vt quando exhibeat gratiam remissionis in pænitente. Nō n. vult mortē peccatoris sed vt cōv^ꝫtat^r et vivat. E{z}ech: 18. De altero vbere legis. Ef. 55.7. David pulchrè cōp^ꝫhendit vtrun dicen, Longanimis & multù misericors. Ps. 102. –.–.–. ^[324]Habet Chs lac intus et foris vnguenta (Meliora sunt vbera tua vino etc) quoniā quidem nō essēt quos lacte refice{re} si nō prius odore attraheret.

^[325]Ego sū via et veritas et vita. Ioh: 14. hoc est, per me venitur, ad me ꝑvenitur in me permanetur. –. ^[326]Protogenes Pictor Rhodi vivebat q^o cū Apelles adnavigasset auidos cognoscendi oꝑa ejus famâ tātū sibi cogniti cōtinuò officinà petijt. Aberat ipse, sed tabulam magna āplitudinis in machina aptatā picturæ anus vna custodiebat. Hæc Protogenē foris esse respōdit interrogaui a q^o quæsitū diceret. Ab hoc inquit Apelles, arrepto penicillo lineā ex colore duxit sūmæ tenuitatis per tabulā. Reverso Protogeni quæ gesta erāt anus indicauit. Ferūt artificē cōtēplatū subtilitatē dixisse, Apellē venisse: nō enim cadere in aliū tā absolutū opus.

Christi incarnatio.

^[327]Chs dilexit nos dulciter, quod carnem induit; sapienter quod culpā cavit; fortiter, quòd mort{illeg}|iter| sustinuit. In carnis assumptione condescendit mihi, in culpæ vitatione consuluit sibi, in mortis susceptione satisfecit patri; amicus dulcis, cōsiliarius prudens, adjutor fortis. – Gentibꝫ /{3un}\ Ps. 112.4. – Ef. 9.2. et 6.

^[328]Deus nō per locorū spacia veniendo, sed in carne mortali mortalibus apparendo venisse ad nos dicitur. Illuc enī venit vbierat quia in hoc mūdo erat ꝑ eā facto etc.

^[329]Quomodo venit nisi quia verbū caro factū est et habitavit in nobis? Sicuti cū loquim^r vt id quod in anima gerimus in audientis aiū per aures carneas illibat^ꝫ fit sonus verbū quod corde gestamus et locutio vocat^ꝫ; nec tn in eundē sonū cogitatio nostra conv^ꝫtit^ꝫ, sed apud se manens integra formā vocis quæ se insinuet auribus sine aliqua labe sine mutatione assumit? ita verbū dei nō cōmutatū caro tn factū est.

^[330]Venit de corde dei patris in vterū virginis matris: venit a sūmo cœlo in inferiores ꝑtes terræ. –. Post – Quo veniat intuentibus apparuit inæstimabilis dignatio et penitus inexcogitablilis q^d in carceris huius horrorē tāta dignata est descendere celsitudo.

^[331]Dei filius cū esset in sinu patris a regalibus sedibus pro aia descendit vt eā liberaret a potestate diaboli. Quā vidit peccatorū funibus irretitā, iāiā dæmonibꝫ tradēdā. etc.

^[332]Fide Christus cōcipit^ꝫ, verbi p^rdicatione nascit^ꝫ, devotione nutrit^ꝫ, amore tenet^ꝫ – Here's a spirituall birth of Christ. It's said of y^e double resur. y^t who hath noe ꝑt in y^e forme shall haue noe ꝑt in y^e latter, but cōtrarie here, he whoe hath nōe in y^t latter shall haue none in y^e former, for {vulesse} by faith Christ be begotten in vs what cā his former birth profit vs?

^[333]Qui ad dextrā patris sedet in cœlo loco egebat in div^ꝫsorio vt nobis copiā fæliciū mansionē in domo Patris sui donoret. Exiguis cōtegit^ꝫ pānis vt primā nobis stolā restituat (i), ad gratiā nos īmortalitatis quā in primo parente amisimus miseratus reducat.

^[334]Gaudiū magnū q^d erit oi populo] Verè gaudiū magnū quia gaudiū cœleste, æternū, quod nulla tristitia interveniente turbat^ꝫ. Quod erit etc. Nō oi populo Iudæorū, ne oi populo gentiū sed oi populo credentiū. qui vel de Iudæis vel de gentibus orbis totius ad vnā Christi cōfessionē aggreg{illeg}|{a}|tur. ab vna eadē nysteriorū Christi perceptione Christianus vocatur.

^[335]Nos sua laudatione cœli cives instituunt, qualiter huius sacratissime solēnitatis gaudia celebrare quantas verbo dei laudes dicere debeamus, quia in ea caro factū est, vt nos ad suæ gloariæ visionē sublevaret.

^[336]Quē pastores festinabant pedibus corporis videre vagrentē in p^rsepio, nos festinemus profectibus bonorū operū videre glorificatū in cœlis –. Nō sūt ipsa ejus verba – nisi sparsim. Tanta beatitudo nō cū desidia quærenda, sed alacriter sunt Christi sequenda vestigia.

^[337]Pastores sola nativitate Christi cognita reversi sunt glorificātes et laudantes deū in oibꝫ q^æ audierāt & viderant, quanto magis oportet nos qui totā incarnationis illius seriē ex ordine cognovimus; qui sacramētis illius imbuti sumus in oibꝫ glori& ejus ac laudē nō solā v^ꝫbo sed etiā factis p^rdicare: Ne vnquā oblivisci quod ideo homo natus est vt nos ad im{ag}inē et similitudinē suæ divinitatis renascendo reficeret. ^[338]Ideo bapti{z}atus aqua vt ad nostrorū {ablutionem scelerū} oiu fluenta fæcūdaret aquarū. Ideo tentatus in eremo vt vincendo tent{atorē} nobis {vincendi} virtutē tribueret. Ideo mortuus vt mortis destrueret imperiū. Ideo surrexit et ascendit in cœlū vt nobis resurgendi a mortuis, at in cœlestibus ꝑpetuo regnādi spē exēplū p^rberet. Pro quibus singulis glorificemus et laudemus etc –.

^[339]Salvator noster dilectissimi hodie natus est gaudeamus. Ne enim fas est locū esse tristitiæ vbi natalis est vitæ, quia cōsūpto mortalitatis timore ingerit nobis de promissa æternitate lætitiā. ^[340]Nemo ab huius alacritatis ꝑticipatione secernit^ꝫ. Vna cunctis lætitia cōmunis est ratio quia ds noster peccati mortis destructor sicut nullū a reatu liberū reperit ita liberādis oibꝫ venit.

^[341]De inenarrabili pietatis opere quantū lætari debet humilitas hoiu, cū tātū gaudeat sublimitas āgelorū?

^[342]Reparatur nobis salutis nostræ annua revolutione sacramentū ab initio promissū, in fine redditā, sine fine māsurū.

^[343]Iustissime festivitate p^rsentis dici in oe se gaudiū totus vbi suscitat mundus quia hodiè promissus a seculis vniv^ꝫso orbi natus est redemptor. – Hodiè natus est Chs sed in nativitate ejus nostra oiu habet vita natalem quia qui privilegia primæ nativitatis amisimus visitāte nos Christo sāctiori ꝑtu redimus ad vitā.

^[344]Idcirco mystico refert^r sermone nō inveniri locū in div^ꝫsorio quia ingressus mundū Christus fidem in qua posset requiescere nō invenit –.–

^[345]Mirare quæ peperit et mater et virgo est; Quē peperit, et infans et verbus est.

^[346]Christus nō de substantia spiritus sancti sed de potentia, nec generatione sed \iussi{one} et/ benedictione cōceptus est Misi me pater et spiritus sanctus. Ef. 48. [Ecas] admirantis est mysterij magnitudinē. Origen:

^[347]Quis hoc ex cogitare potuit vt mater virgo esset et intacta generaret quæ et virgo ꝑmāsit et genuit. Sicut quondā rubus cōburi videbatur et ignis eū nō tangebat. Et ficut 3^es pueri in camino inclusi habebantur et tn eos nō lædebat incendiū nec odor fumi erat ub eis: vel quēadmodū fuit in Daniele intra lacū leonū incluso claustris nō apertis allatū est ei prandiū ab Abacuc; ita et hæc sancta ^[348]virgo genuit doiu sed intacta permāsit. – ^[349]Si verbū humanū et corporale īmissū in auribus plurimorū nō dividit^ꝫ per singulos vt ꝑs in alio et ꝑs sit {illeg}terū in alio, sed in oibus integrū e{t} plenū habetur vt in vnoquo totū sit; qto magis verbū dei vnigenitus vbi ^[350]totus sit et in cœlo et in terra et apud patrē et in virgine.

^[351]Licet Chs ds noster post passionē resurrexerit et in cœlū ascenderit cōsiderat tamen vt credimus et diligenter attendit qualiter se vnusquis servorū eius sine avaritia sine ira sine superbia at luxuria ad celebrandū eius nativitatē studeat p^rparare at cōponere. Et secūdū q^d vnūquem ornatū bonis moribus viderit ita illi gratiam suæ misericordiæ dispensabit. Si enim viderit charitatis luce vestitū. Iustitia vel misericordiæ margaritis ornatū, castū, humilē, misericordē, benignū, et sobriū, si talem agnoverit, corpus et sanguinē suū ei nō ad iudiciū sed ad remediū ꝑ sacerdotū suorū ministeriū dispensabit. Si vero aliquē viderit adulterū a {sic}briosū, cupidū et superbū timeo ne hoc illi dicat^ꝫ q^d in euāgelio Matt: 22. Amice etc Et q^d ds av^ꝫta fiat quod sequitur, ligato illi etc. ^[352]Ecce qualem sententiā in die iudicij excipiet qui sine remedio pænitētia ad festivitatem doij vitiorū sordibus inquinatus accesserit. –. In natali doij quasi in naptijs spiritualibus spōsæ suæ ecclæ Chs adiunctus est. Ad istas tā sāctas nuptias invitati et ad cōviviū trinitatis intraturi videte qualibꝫ indumentis debeamus ornari {illeg} mūdemus cordu et corpora vt cœlestis invitator nihil in nobis sord inveniat. ^[353]Pauperes āte oia frequentius ad cōviviū vocemus. Nō {illeg} est iustū {v}t in sācta solēnitate <179v> in populo christiano ad unū doiu pertinente alij {illeg}abrient^ꝫ alii {fa}mis periculo crucient^ꝫ. Quare {pauper} tecū nō capiat cibū \sic dig{uens}/ qui tecū accepturus est reg{illeg} ve{illeg}rē {illeg} {recepturus} {illeg} {illeg}mortal{illeg}|{illeg}| {illeg}totā panē tuū qui tecū accepit baptismi sacramētū reli{illeg}uias ciborū tuorū qu{illeg} tecū ad cōviviū {illeg} {ā}gelorū? ^[354]Audite doiu. Luc. 14. Sed dicit aliquis g^o amico {aut} parentes nō debeo ad cō{vivium} vocare. Rogandi sunt et parentes et vicini, sed rariùs, et nō nimis sūptuosa et delitiosa sed tā parca et sobria {vel} honesta illis debent cōvivia p^rparari vt remaneat vnde possint pauperes refici. Vt audiut Matt: 25 –

^[355]Si seculi istius hoies propter \p^rsētis honorit/ gloriā terrani regis sui natalē diē sūma apparatione suscipiūt qua nos accuratione æterni regis nostri Iesu Christi natalem suscipere debemus.

^[356]Via doij ad cor dirigitur cū ad p^rceptū vita p^rparatur vnde Ioh. 14.23. Quisquis g^o mentem in suꝑbia elevat, quisquis avaritiæ anhelat quisquis se luxuriæ inquinationibus polluit cordis ostiū contra doiu seris vitiorū claudit.

^[357]Ro: 8.3. Nō similitudine carnis ait, quia Christus veritatem suscepit carnis humanā. Nō similitudinē ne in similitudine peccati ait, qⁱ peccatū nō fecit sed peccatū pro nobis factus Ef. 2. Cor. 5. Vlt. sed venit in similitudinē ^[358]carnis peccati, hoc est suscepit similitudinē carnis peccatricis. Carnē habe Ideo similitudinē q scriptū est, Et homo ē et quis agnoscit eū? Homo erat carne secūdū hominē qui agnosceretur, virtute sapra hominē, qui nō agnosceretur: ita et hic carnem habebat nostrā sed carnis huius vitia nō habebat. –. ^[359]Suspico reliq^a pag 14 /40.20.\

^[360]Ois qui me cōfesse fuerit etc Matt: 10. cū d^ꝫ ois nullus a remuneratione qui fuerit cōfessus excludit^ꝫ

^[361]Ideo nobis peccantibus indignatur Iesus

^[362]Christ manie wayes by his incarnation etc proved y^e haue Messias. the pharisies holding a coūsell to find out Iesus his fo they cawsed Marie to be sewrched by {womē} who fownd her a virgin – whereuppō registred Iesus y^e sōne of god and of Marie y^e virgin.

Christi passio et descensus

^[363]Ad cumulū pietatis ({Chs}) tradidit in mortē aiā suā et de proprio latere protulit p^ꝫtiū satisfactionis quo placaret patrē; per quod illū planè ad se versiculū traxit Apud doiu misericordia et copiosa apud eū redemptio. Ps. 129 – Prorsus copiosa quia nō gutta sed vnda sanguinis largiter per quin partes corporis emanavit Quid tibi debuit facere et nō fecit? Illuminavit cæcū, solvit vinctū, reduxit erroneū, recōciliavit reū. Quis nō post illū libenter et alacriter currat, qui et ab errore liberat, et errata dissimulat, qui deinde merita vivendo tradit, p^rmia moriendo cōquirit? – Quā excusationē habet qui in odore horū vnguentorū nō currit misi ad quē fortè minimè pervenit? Sed enī in oē terrā exivit odor vitæ: quoniā misericordiâ dei plena est terra et miserationes ejus super oia opera ejus –. Passio tua vltimā refugiū, singulare remediū: deficiente sapientia, iustitia nō sufficiente, sanctitatis nō suffientibꝫ \sccūbentibus/ meritis illa succurrit. Quis enī de sua vel sapientia, vel iustitia vel sanctitate p^rsumat sufficientiā ad salutē?^[364] Nō quod sufficientes (inquit) simus etc 2. Cor: 3.5. Ita cū defecerit virtus mea nō conturbor, non diffido, scio quid faciā Calicē salutaris accipiā etc. Ps. 115. Illumina oculos meus doie vt sciā quid acceptū sit corā te oi tempore et sapiens sū. Ps. 12. Delicta iuventutis meæ et ignorantias meas ne meminerit et iustus sū. Ps. 25 Deduc me doie in via tua et sanctus sū Ps. 85. verūtamē nisi interpellet sanguis tuus pro me salvus nō sū. P^ꝫcedētia in Chs. Quid vobis cū virtutibus qui dei virtutē Christū ignoratis. ^[365]Vbinā quæso vera prudentia nisi in Christi doctrinā? Vnde vera iustitia nisi de Christi misericordia

^[366]Nō simplex aut modica illa dei exinanitio fuit sed semetipsū exinanivit vs ad carnē ad mortē ad crucē Phil: 2. Quis dignè penset quātæ fuerit humilitatis māsuetudinis dignationis dominū maiestatis carne indui, multari morte, turpari cruce? ^[367]Nō valuit opus suū reparare creator abs ista difficultate? Valuit sed maluit, cū iniuria sui ne pessimū at odiosissimū vitiū ingratitudinis occasionē vltro re{p}eriret in hoie. Sanè multū fatigationis assumpsit, quo multæ dilectionis hoiē debitorē teneret, cōmoneret gratiorū actionis difficultas redemptionis quē minus esse devotū federat conditionis facilitas. Quid enim dicebat homo ingratus creatꝫ et ingratus ^[368]Gratis quidem, conditus sū sed nullo auctoris gravamine vel labore. Siquidem dixit et factus sū quēadmodū et vniv^ꝫsa. Quid magnū est quamlibet magna in verbi facilitate donaveris. Sic beneficiū creationis attenuans humana impietas ingratitudinis materiā inde sumebat vnde amoris causā habere debuerat etc. Sed luce clarius patet quantū modo pro te o homo dispendiū fecit de doio servus, de divite pauper, caro de verbo, et de dei filio hoijs Alius fieri nō despexit. ^[369]Memento iā te etsi de nihilo factū, nō tn de nihilo redemptū.

^[370]Quē supplantavit aliena malitia prodesse ei potest charitas aliena.

^[371]Filius dei occidi se permisit vt p^rtioso sanguinis sui p^rtio aiū humanū liberaret \redimeret/ Aspice mortalis pro te datur hostia talis. Agnosce homo quàm nobilis est aiā tua et quà gravia fuerint ejus vulnera pro quibus necesse fuit Christū doiu vulnerari. Si nō essent hæc ad mortē et mortem sempiternā nūquā pro eorū remedio dei filius moreret^ꝫ. – ^[372]Fudit ipse sanguinē suū pro te, funde et tu tuū quotidiana corporis afflictione. Quē si semel ponere pro Christo nō potes, saltē mitiori quodā sed longiori martyrio pone.

^[373]Quo tempore corpus doij in tumulo fuit, aia in inferno, divinitas in paradiso etc. doij Ser: \Aug in Nat./

^[374]Memoria Christi crucifixi crucifigat in nobis oia peccata. – Nō dicet sub spinoso capite mēbra {ee} delicata. /To. 10.\

^[375]Petrus dicebat Christo, Nolo te mori: sed melius dicebat {Chs} volo pro te mori.

^[376]Quo^o Christū {illeg} Pater ipse Iudas tradidit {illeg} Ioh Trat 7^o.

^[377]Christū primù ligant, deinde causes in eū quærunt, priùs captū habent quà accusatū.

^[378]Offert^r Chs quasi homo quasi recipiens passionē et offert se ipse quasi sacerdos, vt peccata nostra dimittat.

^[379]Remisio nō fit sine sanguine. Chs pro nobis solvit lytrū. Mat. 20.28. 1. Tim: 2.5.

^[380]Act. 20.28. Eph. 2.{7.} cū mi{illeg}i esse {illeg} R{om} 8. Joh. 3. {1}6. god loue y^t cawse. Christ love Eph. 5.25. Heb. 2.9. Iesū illū {illeg} etc hinc {socinus} {illeg} D. Cōradꝫ probarent Chs pro se meritū. Sed falso, particula erū propt{erit} {illeg} {finalē} et debet nō cū gloria coronat{ū} sed tū diminutū esse {cō}iungi etc. Nocuerūt itē Chrū nō pro nobis Lytrū {pse issem}, se tutū p^ꝫstasse exētū cujus imitatione possumus cōsequi vitā æternā sicut i{p}se {illeg} est. Iuspice Lubertū Ro: 4.25. Iraditus est propter peccata resuscitates ꝑꝑter iustitiā. Res est manifesta, morte n. pro nobis lytrū soloit; suscitatus m{illeg}it nobis Spiritū Sanctū accendit in nobis fidem interpellat pro nobis {illeg} no verbo applicat nobis partū beneficiū –. 1 Cor: 15.16. – Soloit et execratione execratio factus. Gal. 3.5. Iehovah cōiecit in eū iniquitates oiu nostrū. Ef. 53.6. – <180v> ^[381]vix habet in nobis iam nova plaga locū

Christi resurrectio.

^[382]Credita doij a mortuis resurrectio, et in cætā ascensio magna spe fulcit fidem nostrā. Multù enī ostendit quà voluntariè pro nobis aiā posuerit qui sic eam habuit in potestate resumere. Quo^o 3^o die resurrerit. vid. 1054.

^[383]Credūt Ethnici Arionē cū esset ejectus de navi exceptū dolphini dorso exceptū et ad terras ꝑvectū. Verùm illud nostrū de Iona incredibilius est. Planè incredibilius quia mirabilius, et mirabilius quia potentius. But Christes resurrection as far exceedes this as this that, a dead mā to rise etc.

Christi ascensio.

^[384]Venit de corde patris in vterū virginis matris; venit a sūmo cœlo in inferiores partes terræ. Quid ergo? nōne et nobis in terra est cōversandū; Est, si tn in illa ꝑstitit ille vbi n. bene erit sine illo, aut vbi malè esse poterit cū illo? –. Merito proinde clamat Ap. Coloss 3.1. Incassū laboraret erigere corda nostra nisi collocatū in cœlis salutis nostræ auctiorē doceret.

Credulitas.

^[385]se eua serpenti credidit, quoniam quæ benevolentiā acceperat, esse malevolentiā opinabatur.

Dissidentia.

Christianus.

Crudelitas.

Curiositas.

^[386]Doctrina spiritus nō curiositatē acuit. Sed charitatē accendit^b. ^aDavid nō ambulabat in magnis etc. Ps. 130. ^[387]Vos quo vt cautè in arcanis sensibꝫ pedem figatis memētote semper quod sapiens admonet Altiora te ne quæsieris etc. Eccl. 3. In spiritu ambulate in illis et nō in sensu proprio.

^[388]Quæ nō potestis de deo probare piè credite. Nā qui scrutator est maiestatis opprimet^r a gloria. 9.25

Cura.

^[389]Nō ait, Ne quæratis quid manduatis, sed ne solliciti sitis, nō labor sed sollicitudo prohibita est. Nūquid prohibet hoiē laborare qui iusserat in sudore vultus vesci. Gen: 3. Nequaquā cui etiam ad hoc exercendi ruris et proscindendi agri peritia data est vt labore proprio aleret^ꝫ et vestiret^ꝫ. Solā sollicitudinē vetat quā veteres definierūt egritudine aij cū īmoderata cogitatione. Sollicitudo quasi res superflua et plus iusto anxia tollitur, labor vero quasi res necessaria exerceri ꝑmittit^ꝫ. Ps. 127.2. Eph. 4.28. Quaꝑpter labor exercēdus est vt necessiras eluctet^ꝫ, sollicitudo tollenda qua cupiditati cōsulitur.

^[390]Si volatilibus quibus nulla colendi terras industria etc indeficientē divina providētia alimoniā turpe est hoies causa sollicitudinis fatigari quibꝫ et elemētorū tēperies, et terræ fæcūditas famulatur.

Damnatio.

{illeg}|Dapes|

Soe shall thy barnes be filled etc Prov. 3.9.

Decimæ

Disciplina.

Dispensatio.

Absolutio – 2

Abstinentia – 4.

Abnegatio    nostri – 7.     amici – 9.   Christi – 11.

Accusator – 13

Accusatio – 14.

Academia – 15.

Admonitio – 16.

Adaphora – 18.

Admiratio – 21.

Adoratio – 22.

Adolescentia – 25.

Adoptio – 27.

Adversitas – 29.

Adulatio – 32.

Advena – 35.

Advocatus – 37.

Adulteriū – 38.

Ædificatio – 41.

Æmulatio – 42.

Ælates – 44.

Affinitas – 45.   Spiritualis – 47.

Afflictio – 1111

Agricultura {–} 49.

Altare – 52

Allegoria – 53.

Ambages – 54

Ambitio – 55.

Ambulare – 58.

Amicitia – 59.

Amor – 62.  dei – 63.  proximi – 64.  nostri – 65.

Anathemata – 66.

Angelus – 67.

Anima – 70.

Annulus – 72.

Antichistus – 73.

Animalia – 76.

Anthropomorphite – 77.

Apostatia – 79

Apostolus – 82

Aqua – 84.

Arma – 85.

– Christiani – 86.

Arcana – 87.

Argentū – 89.

Ars – 90.

Artifices – 90.

Aruspices – 91.

Astrologia – 91.

Attentio – 92.

Atheo{s} – 93.

Avaritia – 94.

Audatia – 97.

Auditores – 98.

Auticus – 99.

Aurū – 101.

Baptismus – 103.

Padobaptismus. 106.

Beatitudo – 108.

Bellū – 109.

Benedictio – 110.

Beneficiū – 111.

Beneuolentia. 801.

Biblion – 112.

Bigamia – 113.

Cæcitas – 115.

Cædes – 116.

Cæna doij – 117.

Cantatio – 121.

Captivitas – 122.

Caro – 123.

Castitas – 125.

Castratio – 126.

Castigatio – 127.

Catechesis – 128.

Catechesis – 12

Celeritas – 129.

Ceremonia – 130.

Charitas – 133.

Cibus – 134.

Circūcisio – 135.

Civitas – 136.

Cives – 136.

Claves regni cælorū – 137.

Clericus – 138.

Claudus – 139.

Cœlū – 140 et Cœlestiā

Cognitio – 141.     Sui –     Dei –     Aliorū –

Cogitatio – 144.

Colloquia – 146.

Comitas – 147.

Cōmemoratio – 148.

Cōpassio – 149.

Compulsio – 150.

Compunctio – 150.

Cōceptio – 151.

Concib|o| – 152.

Concubina – 153.

Concordia – 154.

Confessio – 157.

Concupiscētia – 159.

Conformitas – 160.

Confusio – 1039.

Conjectaru – 162.

Conjurationes – 152.

Consantuinitas – 163.

Conscientia – 164.

Consiliū. 166.

Constantia. 167.

Consuetudo – 168.

Contentatio – 169.

Contradictio – 170.

Cōtrov^ꝫsiæ – 171.

Conv^ꝫsio – 172

Conv^ꝫsi – 172.

Cōvivia – 173.

Cor – 174.

Corpus – 175.

Correptio aliorū – 1050

Creatio – 176.

Creatura – 177.

Chs – 178   Christi incarnatio – 179.   passio – 180.   Descensus – 180.   resurrectio – 181.   ascensio – 182.

Credulitas – 183.

Christianus – 184.

Crudelitas – 185.

Crux – 903.

Curiositas – 186.

Cura – 187.

Dānatio – 188.

Dapes – 179 {illeg} \189. et 1120/

Decalogus – Pietas –

Decimæ – 184.

Decori ratio – 150.

Desidia – 604.

Desperatio – 1091.

Detractio – 701.

Deus – 1.

Diabolus – 1133.

Dissidentia – 183.

Diligentia – 187.

Disciplina – 190.

Discordia – 166.

Dispēsatio – 191.

Disputatio – 192.

Divitiæ – 193.

Divortiū – 194.

Doctrina – 204.

Ebrietas – 195.

Ecclesia – 196.

Educatio – 198.

Electio – 199.

Eleemosyna – 209.

Eloquentia – 90.

Episcopus – 202.

Error – 203.

Eruditio – 204.

Ethnica doctrina – 204.

Eunuchus – 126.

Euangeliū – 205.

Examinatio – 206.

Excōmunicatio – 207.

Exemptu – 208.

Fama – 208.

Fames – 133.

Feriæ – 209.

Fides – 300.

Finis – 302.

Fæmina – 303.

Foedus – 304.

Fortitudo – 109.

Frater – 305.

Frugalitas – 306.

Funus – 307.

Furtum – 308.

Gaudiū – 309.

Gehenna – 400.

Genealogia – 401.

Gloria – 402.æterna.vana

Gratia dei – 404.

Gratitudo – 405.

Gula – |489 et| 1120

Hæreditas – 407.

Hæresis – 408.

Hierarchia – 500.

Hypocrisis – 501.

Historia – 502.

Homo – 503.

Homicidiū 504.

Honor – 55.

Hospitalitas – 505.

Humilitas – 506.

Iactantia – 508.

Idololatria – 509.   Vij falsi –

Ieiuniū – 500.

Ignatia – 604.

Ignorantia – 601.

Imitatio – 502.

Imago – 603.   deie –

Impunitas – 505.

Impositio manuū – 606.

Ingulgentiæ – 507.

Ingrar {sic}itudo – 406.

Intentio – 608.

Innocentes – 609.

Invocatio – 700.

Invidia – 701.

Ira – 702.

Iustitia – 703.

Iudex – 704. |et 1140.|

Iudiciū ultimū. 704.

Iuramētū – 705.

Iuris-prud: – 706.

Iuventus – 25.

Lachrymæ – 707.

Laue ois deo debet^r – 1136.

Lectio – 708.

Lex – 709.

Liber vitæ – 800.

Liberalitas – 801.

Lib: arbit: – 802.

Limites – 804.

Lingua – 805. Linguæ –

Longaijtas dei – 806.

Luctus – 708|7|

Ludi – 1137.

Magistratus – 807.

Malitia – 808.

Matrimoniū – 809.

Martyriū – 902.

Mediator – 904.

Medicus – 905.

Mediocritas – 906.

Meditatio – 907.

Memoria – 908.

Mendaciū – 909.

Mendicus – 1000.

Meritū – 1001.

Ministri – 1030.

Miracula – 1003.

Misericordia – 1004.

Missa – 1005.

Monachus – 1006.

Monstra – 1007.

Monumēta – 1009.

Mors – 1010.

Mortificatio – 1234.

Morbi – 1011.

Multitudo – 1012.

Mundus – 1013.

Murmuratio – 1014.

Munera – 1015.

Musica – 1016.

Mutatio – 1017.

Mutuatio – 1018.

Nō-residentia – 1019.

Nomina dei – 1020.

Noia creatura {rs} – 1021.

Nobilitas – 1022.

Nox – 1023.

Obedientia – 1024.

Oblationes – 1025.

Oblivio – 1026.

Occasio – 1027.

Oculus – 1027.

Oeconomia – 1028.

Ordo – 1029.

Ordines sacri 1030

Opera bona – 1031.

Oratio – 1033.

Oppressio – 1035.

Pæna – 1036.

Panis – 1037.

Papa – 1038.

Parabola – 1039.

Parentes – 1039.

Patiētia – 1040.

Patronus – 1041.

Parricida – 1042.

Personarū acceptio – 703.

Patria – 1042.

Paupertas – 1043.

Pax – 1044.

Peccatū – 1045.

Perfectio – 1046.

Perseverātia – 167.

Persecutio – 903.

Peregrinatio – 1047.

Philosophia – 1047.

Pænitentia – 1048.

Pestis – 1011.

Pietas – 1049. ergoparentes etc. Deū –

Prædicator – 1050 – 1138

Prædestinatio – 1051.

Præparatio –   ad cænā doij – 120. ad mortē – 1010.

Præmiū – 1052.

Præmeditatio – 1152.

Præsumptio – 1053.

Procrastinatio – 1053.

Promissa – 1054.

Professio Χsti – 1055.

Propheta – 1055.

Prodigalitas – 306.

Prosperitas – 30.

Proditor – 1056.

Providentia dei – 1057.

Protestātes – 1063.

Puritani – 1077.

Pudor – 1078 |1056.|

Pulchritudo 175.

Purgatorium: 400

Quæstiones – 1058.

Quærere Xstru

Ratio reddēda – 1059.

Rebellio – 1060.

Recreatio – 1060.

Regeneratio – 1061.

Redemptio – 1062.

Relapsus – 81.

Religio – 1063.

Remissio p:1065.

Revelatio – 1065.

Resp: – 136.

Resurrectio – 1064.

Rex – 1066.

Risus – 1067.

Rixæ – 1067.

Sacramenta – 1068.

Sacrilegiū 1069.

Sacrificiū 1070

Salutesiter media – 1071.

Sanctitas – 1072.

Sanctorū coio – 1072.

Sabbatū – 1073.

Salutationes – 1074.

Satisfactio – 1075.

Scandalū – 1076.

Schisnia – 1077.

Scriptura – 1078.

Senectus – 1080.

Sensus – 593 – 1081.

Sepultura – 1082.

Sermo – 1083.

Sitis – 1084.

Servus – 1085.

Simonia – 1086.

Simplicitas – 609.

Societas – 1087.

Sollicitudo – 187.

Somnus – 1088.

Sōnia – 1088.

Sortes – 1039.

Spiritus – 1090.

Spes – 1091.

Sponsa – 1092.

Sterilitas – 1092.

Studiū veritatis – 1135.

Subditi – 1093.

Successio – 1094.

Superbia – 1095.

Superstitio – 1096.

Suspitio – 1097.

Suppliciū 1036.

Taciturnitas – 1098.

Temeritas – 1099.

Templū – 1100.

Tentatio – 1101.

Terrena – 1103 945 1013 95.

Theologia – 1102.

Timor – 1103.

Testimoniū – 1104.

Traditiones – 1105.

Transubstant: 1107.

Tribulatio – 1111.

Tributū – 1109.

Trinitas – 1110.

Tyrannus – 1112.

Vadimoniū 1113.

Vestimēta – 1113.

Virginitas 1114. Virgines

Vinum – 1115.

Visitutio. 1130.

Visio dei – 1116.

Vita – 1117.

Vir – 1118.

Vindicta – 1119.

Vitium – 1120.

Venter – 1120.

Vocatio – 1121.

Vnitas – 1123.

Voluptas – 1124.

Vota – 1125.

Vsura – 1127.

Vsus & abusus   rerū – 1128.

Vnctio – 1129.

Uxor – 1130.

Zelotypia – 1131.

Zelus – 1132.

Arcta est via veræ q^æ ducit ad gaudia vitæ – Cōpositū a quodā fratre, qui de ratione metri sollicitū se magno{pere} negabat vt bene tinniret. L. vives. in c. 19. l. 2ⁱ. Aug de Civ. dei.

{Christus} in vita & morte {illeg}bus Lucrū

Disputatio.

^[391]Quis disceptandi finis erit et loquendi modus si respondendū esse respondentibꝫ semper existimemus: etc Nā si eorū dicta cōtraria toties velimus refellere quoties obnixa fronte statuerūt nō curare quid dicant dū quocū modo nostris disputationibꝫ contradicāt, quà sit infinitū et ærūnosū et infructuosū vides.

Divitiæ

^[392]Amiserūt oia q^æ habebant. Nūquid fidē? nūquid pietatē? nūquid interioris hoijs bona qui est ante Deū dives? Hæ sunt opes Christianorū quibꝫ opulentus dicebat Ap: Quæstus magnus pietas. 1. Tim: 6.6. ^[393]Quibus terrenæ divitiæ illa vastatione perierūt si eas sic habebant quēadmodū a Paulo foris paupere intus divite audierāt (i) si mundo utebāt^ꝫ tanquā nō vtentes potuerunt dicere quod ille graviter tentatus et Minime Superatus (Iob) Nude|u|s exij de vtero etc Illi autē infirmiores qui terrenis his bonis quāvis ea nō p^rponerent Christo aliquātula tn cupiditate cohærebant quantū hæc amando peccaverint perdendo senserunt. – . – ^[394]Qui volunt divites fieri incidūt in tentationem etc 1. Tim: 6.9. profecto in divitijs cupiditatē rep^ꝫhendit nō facultatē qui p^rcepit alibi dicens, Præcipe divitibꝫ huius mūdi etc versu. 17^o. eiusdē ep. et. c. etc. Hæc qui de suis faciebant divitijs magnis sunt lucris levia damna solati; plus lætati ex his quæ facilè tribuendo tutiùs servaverunt, quàm cōtristate ex his q^æ timide retinendo faciliùs amiserūt. ^[395]Nā qui receperūt cōsiliū dicentis, Nolite etc Matt: 6.19. tribulationis tempore probaverunt quà rectè sapuerint nō cōtemnendo veracissimū p^rceptorē et thesauri sui fidelissimū invictiss. custodē. ^[396]Nā si multi gavisi ibi se habuisse divitias suas q^o contigit vt hostis nō accederet qto certiùs et securiùs gaudere potuerunt qui monitu dei illuc migravera {sic}nt q^o accedi oio nō posset! Vnde ^[397]Paulinus noster Nolēsis Episcopus ex opulētissimo divite, voluntate pauperrimus et copiosissimè sanctus quando et ipsā Nolā Barbari vastaverūt cū ab eis teneret^r sic in corde suo vt ab eo postea cognovimꝫ p^ꝫcabat^r, Doie nō excrucior propter aurū et argentū; vbi n. sūt oia mea tu scis. Ibi n. habebat oia sua vbi eū cōdere et thesaurizare ille monuerat qⁱ hæc mala mūdo ventura p^rdixerat. ^[398]Quidā boni Christiani tormentis excruciati sunt vt bona sua hostibꝫ proderent. Illi vero nec prodere nec perdere potuerunt bonū q^o ipsi boni erant. Si autē torqueri quàm bona iniquitatis prodere maluerūt boni non erant. – . – . ^[399]Admonendi autē fuerant qui tanta patiebant^r pro auro quanta essent sustinenda pro Christo: vt eū potius diligere discerent qui pro se passos æterna fælicitate ditaret, nō aurū et argentū pro q^o pati miserrimū fuit seu mentiendo occultaret^ꝫ seu ꝑd ^[400]Quocirca vtiliora erant fortasse tormenta quæ bonū incorruptibile amandū docebāt, quà illa bona q^æ sine vllo vtili fructu doios sui amore torquebant. – Ita dicamus de alijs afflictionibꝫ. ^[401]Solerter notandū quia nō d^ꝫ nō potestis doio servire et divitias possidere, sed, nō potestis vtris servire. Patres sancti David etc nō custodierūt divitias vt servi, sed dispensaverūt vt doij. ps. 109.22. ^[402]Discant nō in facultatibus crimen hærere, sed in ijs qui vti nesciunt facultatibus, nā divitiæ vt impedimenta improbis ita bonis sunt adjumenta.

^[403]Cur de bonis facitis mala cū de malis bona facere debeatis, ei qui vti sciunt multa bona sunt, qui vti nesciunt \sectè/ mala, in thou hast much goodes laid up. ^[404]Ne ois sancta paupertas, aut divitiæ criminosæ, sed vt luxuria infamat divitias, ita paupertatē cōmendat sanctitas. in Parabola Divitis et Lazari.

^[405]Rationes aliquot contra sitim et amorē divitiarā. ^[406]Nūquid ideo minus beatus Helias q^ia pauper erat sibi? Minimè. Imo eo magis beatus q^ia deo dives. \Divitiæ nō cōferūt ad beatitudinem./ ^[407]Bona {terrhena} nō solū adminiculo nō sūt ad beatā vitā, sed etiā dispendiū sūt

Divortium.

Ebrietas.

^[408]Ebrietas nutrit flāmas fornicationis: ita alienat mentem vt homo nesciat semetipsum: ita Lot dormivit (vino inebriatus) cū filiabus suis nec tn peccatū sensit, quia alienat{illeg}|u|s a semetipso fuit. Pleris laus est multū bibere et non inebriari, quos propheta increpat dicens, væ qui potentes estis ad bibendū vinū. Cætera titulo vinū. ^[409]In Lituania (beinge eastwest toward Polonia) a beast is found called Rosomacka of y^e ordinarie lignisse of a dog hauinge a face like a cat and a ta|i|le like a foxe, y^t feedeth on carren and being full it forceth it selfe to passe betweene y^e narrowenesse of 2. trees & thereby voydeth all y^t it hath eaten and then goeth to eate againe and returneth to voyde it selfe as before and cōtinueth soe longe as y^e carren on w^ch it feedeth lasteth. Doe not soe y^t like in drinkeing y^t vomit to drinke etc.

Ecclesia.

^[410]Eccla est charius corpus Christi (quàm naturale) quòd ne mortē gustaret, morti illud alterū traditū fuisse nullus Christianus ignorat.

^[411]Eccla nigra humano; formosa divino angelico iudicio.

^[412]Exercet Deus hoc tempore et purgat medicinalibꝫ quibusdā molestijs (ecclā cōiugē) ut erutā de hoc seculo in æternū sibi copulet coniugē ecclā nō habētē etc ^[413]Eccla fusca et speciosa propter temporalē vnitatē in ea bonorū et malorū etc ^[414]In ipsis inimicis peregrinæ Civitatis Regis Christi latent cives futuri, sicut ex illorū numero etiā Dei civitas habet secū qdiu peregrinat^ꝫ in mūdo cōnexos cōmunione sacramētorū nec seū futuros in æterna sorte sanctorū qui partim in occulto ꝑtim in aꝑto sunt. Perplexæ quippe sūt istæ duæ civitates in hoc seculo invicē permixtæ donec ultimo iudicio dirimantur.

^[415]Ecclesia interdū pro loco aut parte ipsius accipit^r, interdū adulterinæ tribuitur; h{illeg}|oc| καταχρυστιηῶς, illud βυνεηδοχιηῶς. – ^[416]Ecclesiæ dei veræ ob ipsius vniv^ꝫsitatem attributū catholicæ, ob veritatem sanctimoniæ attributū sanctæ addimus. – ^[417]Eccla catholica cætus eorū oiu qui ex electione dei cōvocati sunt in Christo Iesu ad vitā æternā. Ephes. 2.21. – ^[418]Si respiciamus ad vnū deitatis templū ex Christo deo perfecto hoie ꝑfecto et ex ecclesia firmat cōstitutū id templū ηατ᾽ εξοτχην Chs potius quàm ecclesia appelletur. 1. Cor: 12.12. Sin illius partis ratio habebitur quæ subest Christo (Eccla sct catholicæ) ecclæ noie donetur. ^[419]Nō n. cū Chrysostomo dixerim pro ecclesia substitui Christū vt vehementius ap. auditorē impellent Hom: 30. in 1. Cor: 12. Sed longe melius Aug Synecdochē inesse statuit, nō Metonymiā in christi noie, qui postquū ipsis apostoli verbis vsus est illico subijcit (Lib. 1^o. de Peccat. Meret et Remis. cōtra Pelag. c. 31.) nō dixit ita et Christi sed ita et Chs vnū Christū appellans caput et corpus. ^[420]Ecclæ catholicæ ꝑtes 2^æ triumphans in cœlis. | militans in terris. cujus milites mori quidem sciunt sed vinci nesciunt. Cypr. Epistolarū l. 1^o. ep. 1^a. Ephes. 1.8 / Eph: 3.15 | Colos: 1.18. ^[421]Sic inter cæteros Cyrillus accipit dicens, hoc fortè voluit intelligi quòd sanguis Iesu nō solū effusus est Hierosolymis vbi erat alture cū basi ejus et tabernaculū testimonij, sed etiā quòd superuū illud altare quod est in cœlis vbi eccla primitivorū est idem ipse sanguis asperserit sicut et ap: dicit ^[422]Colos. 1.18. Etc Hanc utram ecclam optimè Aug scribit vnā fore cōsortio ætermitatis, et nūc vnā esse vinculo charitatis totā ad colendū vnū deū esse instituā. ^[423]Enchirid. ad Laurent. c. 56. Vtri βυνεηδοχιηῶς ecclæ noē tribuitur. ^[424]In cœlesti eccla duo memororū genera Angeli. sed electi solū. vt Paulus noiat. 1 Tim: 5.21.– de alijs /2 Pet: 2.4.\ | Hoies. – Duo illa mēbra deus|o| cōiunxit Chs alia cōtinens, alia cōcilians æterno fundere. Angelis enim stabilimentū gratias, nobis reparatio et instauratio facta est per Christū. Præclarè ita ^[425]Aug: Merito illi in cœlestibꝫ sedibus cōstituti, īmortales et beati qui creata|o|ris sui ꝑticipatione cōgaudent, cujus æternitate firmi, cuius veritate certi, cuius munere sancti sunt: quoniā nos mortales et miseros vt īmortales beati simus misericorditer diligunt, nolunt nos sibi sacrificare; sed ei cuius et ipsi nobiscū sacrificiū se esse noverunt. Cum ipsis enī sumus vna civitas Dei cui d^ꝫ in psalmo Gloriosa dicta sūt de te civitas Dei; cuius pars in nobis peregrinat^r, in illis opitulatur././.–. Eccla catholica nō est in species vt Genus aliquod dividendis quia vna. –

^[426]Orthodoxorū ecclesia persecutiones inferre nō solet. Inspice. –

^[427](Mali) \(Apostatae)/ sic sūt in corpore Christi q^oo humores mali qdo evomūt^r tūc relevatur corpus –

^[428]Chistostome saith y^t in y^e times of y^e abominatiō of desolation spoken of by Christ Matt: 24 {illeg} of Antichris{t} Nulla probatio p^t esse Christianitatis neque effugiū p^t esse Christianorū aliud volentium cognoscere fidei veritatē nisi Scriptura divinæ. Chrysost. in Matt: 24 – g^o y^e church is not visible etc vid.

Educatio.

Electio.

Eleemosyna. vid. 801./.–.

^[429]Sicut avaritia mergit hoiē in infernū, ita oio largitas eleemosynæ levat ad cælū.

^[430]Oes hoies æquè diligendi sunt, sed cū oibꝫ prodesse nō possis his potissimùm cōsulendū est qui pro locorū et temporū vel quarūlibet rerū opportunitatibus constrictius tibi quasi quadā sorte iungunt^r. Sicut n. si tibi abundaret aliquid quod dari oporteret ei qui non haberet nec duobꝫ dari posset, si tibi occurrerent duo quorū neuter aliū vel indigentia vel erga te aliqua necessitudine superaret nihil iustius faceres quàm ut sorte eligeres cui dandū esset q^d dari utri nō posset. Etc.

^[431]Scriptū est, Da misericordiā et ne suscipias peccatorem. Eccles. 12. Posterior pars hujus sentētiæ videt^ꝫ vetare beneficentiā; Intelligas figuratè positū pro peccato peccatorē vt peccatū eius nō suscipias.

^[432]Nihil tā cōmendat Christianā aiā quà Misericordia. Tu nūmū largiris pauperi ille vitā accipit. Plus ille tibi cōfert cū sit debitor salutis. Si nudū vestias teipsū induis iustitiā. Si peregrinū sub tectū indùcas tuū, si suscipias egentē, ille tibi acquiret sāctorū amicitias, et æterna tabernacula. Corporalia seminas et recipis spiritalia. Miraris iudiciū Dni de Sanctus Iob: mirare virtutē eius qui poterat dicere Iob 29 Oculus erā cæcorū etc. Beatus planè de cuius domo nūquā vacuo sinu pauper exiuit. Ne eni quisquā magis beatus quà qui intelligit super pauperis necessitatem, et infirmi at inopis ærūnā. In die iudicij habebit salutē a dno, quē habebit suæ debitorē misericordiæ.

^[433]Amedeus Duke of Savoy (chosen pope and called Fælix 5.) being desired of certaine ambassadors if he had anie dogs or hownds to shew them willed them the next day to repair vnto him & he would shew vnto thē such as he had. When they according to appointm^t were come he sheweth vnto them a great nūber of pore people and beggeres sitting at his tables at meate declaring y^t those were his howndes w^ch he everie day used to feede; hunting w^th them he trusted for the glorie of heauē to come. Thus Volaterane writeth lib. 3.

^[434]Iustus cōmunia pro suis habet (damna et peccata intelligere possis) sua pro coijbꝫ – bona.

^[435]Regina suis manibus pauperibus ministrabāt ullas tergens etc Ratio facti. –.

^[436]Quibꝫ dandū. Vnā rē observa vt nutrias indigentes etc Attici scriptū –.

^[437]Sysinnius fouebat pauperes vltra sui mensurā.

^[438]Via cæli est pauper per quā venit^r ad patrem. Da petenti ut possis ipse To: 10 accipere. Da in terra Christo q^d tibi reddat in cælo. Si ante nos aliquid mitteremꝫ nō ad inane hospitiū veniremꝫ. Quod pauperi damꝫ āte nos p^rmittimꝫ; q^d rapimꝫ hic totū dimittimꝫ.

^[439]Nō ego abnuo liberalitatibus in pauperes factis posse minui peccatū, sed si fides cōmendet expensas. Sūt qui opes suas tumultuario mētis impulsu etc

^[440]Sūt quos pænituerit opes suas divisisse pauperibus, sed eos qui pænitentiā agūt hoc solùm pænitere nō debet, ne ipsius pænitentiæ agant pænitentiam.

^[441]Deferre not to give if then haue if thou haue it –

Episcopus.

^[442]Fratres revereamur episcopos, sed vereamur labores eorū. Si labores pensamus nō affectamus honores etc. Non observemus eos sed honoremus.

Error.

Euriditio. Ethnica Doctrina:

^[443]Si qua|id| philosophi vera et fidei accōmoda dixerunt ab eis tanquā iniustis possessoribꝫ in vsū nostrū vēdicāda. Sicut n. Ægiptij nō solū idola habebant et onera gravia quæ populus Israel detestaret^r et fugeret sed etiā vasa at ornamenta de auro et argēto et vestē q^æ ille populus exiens de ^[444]Ægipto sibi potiꝫ tāquā ad usū meliorē clanculò vendicavit p^rcepto dei ipsis Ægiptiis nescienter cōmodantibꝫ ea quibꝫ nō bene vtebantur. ^[445]Sic doctrinæ oes gentiliū nō solū simulata et suꝑstitiosa figmenta graves sarcinas supervacanei laboris habent q^æ vnusquis nostrū duce christo de societate Gentiliū exiens debet abominari. Sed etiā liberales disciplinas vsui veritatis aptiores et quædā morū p^rcepta vtiliss. cōtinent, de ipso vno deo colendo vera apud illos; q^d eorū tāquā aurū et argentū q^d nō ipsi instituerūt sed de quibusdā tanquā metallis divinæ providentiæ q^æ ubi infusa est eruerūt etc \auferre debet christianus ad ussū p^rdicādi euangelij./. vestē quo (i) hoiu instituta etc

^[446]A wiseman shall heare and increase in learning etc. Prov. 1.5./1.7./ We must incline our heartes to understāding Prov. 12.2./ The Lord geues wisdome. Prov. 2.6. Eruditio vera, custodit animā. Prov. 2.10./ The high value of wisdome and understāding Pro: 3.13. Manie reasōs why we ought to seeke after true wisdome and understāding Prov. 4.

Euangelium.

^[447]Noviter cōv^ꝫsi blandis verbis sunt consolandi ne si exasperari cœperint territi ad pejora peccata recurrant. Qui n. novitiū suavitate et dulcedine nō docet et castigat plus novit exasperare quàm corrigere.

^[448]Grave legis iugū testibus ipsis apostolis et vile p^rmiū nā terra est in promissione Act: 15. verū tu mater eccla promissionē habens vitæ quæ nūc est et futuræ facilè in duplici gratia obtines a vniv^ꝫsis te recipi et propter iugū suave et propter regnū sublime^[449]. Pulsa de civitate ab univ^ꝫsitate exciperis dū sic provocat quod promittis vt quod imponis nō terreat.

Examinatio.

Excōmunicatio.

Exemplum. 1 Ro: 15.4.

^[450]Ad cōv^ꝫsionē vel emendationē fideliū multùm exempla sanctorū prosunt: ideo scribuntur casus et reparationes sanctorū vt miseri propter multitudinē peccatorū nō desperemus, sed per pænitentiā resurgendi etiā post lapsū spem habeamus vt nullus post peccatū de bonitate dei nō desperet dū conspicit etiā post ruinā reparationē fuisse sanctorū. Propterea posuit deus virtutes sanctorū ad exemplū nostrū vt per vestigia ipsorū pervenire possimus ad regna cælorū; vel si eos ad benè operandū sequi noluerimus in pœnis inexcusabiles simus.

^[451]Manus meæ stillaverunt mirrhā: quid per manus nisi operationes sanctorū intelligimus? et quid per mirrhā nisi nisi|mor|tificatio carnis et mortificatio vitiorū accipitur? Manus ecclæ sancti hoies sunt bona operantes etc. mirrhā bonorū operū stillant quia nobis exempla bene vivendi demonstrant et vt vitia carnis nostræ mortificemus p^rdicant. –.    ^[452]Si peccamus iā de peccato excusationē nullā habemus qui et lex dei quotide|i|e nos admonet, et exampla sanctorū patrū semper invitant ad bene operandū. –.    ^[453]Dep^ꝫcor deū vt det tibi humilitatē Christi, devotionē Petri, charitatē Iohannis, obedientiā Abrahæ, patientiā Isaac, tolerantiam Iacob, castitatem Ioseph, mansuetudinē Moysi, constantiā Iosuæ, benignitatē Samuelis, misericordiā David, abstinentiā Danielis, et cætera facta priorū vt ad societatē eorum pervenire possis.

^[454]Si qua peccata magnorū virorū legerit (hoo) tametsi aliquā in eis figurā rerūfuturarū aiadv^ꝫtat rei tn gestæ proprietatē ad hūc vsū assumat vt se nequaquā rectè suis factis iactare audeat et p^r sua iustitia cæteros tāquā peccatores cōtemnat cū videat tātorū virorū et cavendas tempestates et flenda naufragia. ^[455]Ad hoc n. etiā peccata illorū hoiu scripta sūt ut Apostolica illa sentētia vbi tremenda sit q^a ait, Quapropter qui videt^ꝫ stare videat ne cadat. Nulla n. verè pagina est sanctorū librorū in qua nō sonet q^d Deus suꝑbis resistet, huijlibꝫ autē dat gratiam.

^[456]Nō licet imitari mala exampla.

^[457]Apud Terentiū flagitiosus adolescens spectat tabulā quandā pictā in pariete vbi inerat pictura hæc, Iovē quo pacto Danae misisse aiunt in gremiū quondā imbrē aureū: at ab hac tanta authoritate adhibet patri|o|ciniū turpitudine suæ cū in ea se iactat imitari Deū. At quē Deū inquit: Qui tēpla cœli sūmo sonitu cōcutit, ego homūcio id nō facerē? Ego vero id feci ac labens. – Tu Eunucho Chærea./–/–. Tantus fecit ego fa nō faciā etc.

^[458]Sit nobis vita maiorū disciplinæ speculū, nō calliditatis cōmētariū: imitandi reuerentia, nō disputandi astutia. etc.

Fama.

^[459]Nō despiciat hoo quid de se vnusquis et maximè vir optimus sentiat. Hoc n. modo discit bonis deferre reverentiā. Nā negligere bonorū iudicia vel arrogantiæ vel dissolutiones est, quorū alterū suꝑbiæ ascribit^r, alterū negligentiæ.

Feriæ.

Fides.

^[460]Tā validus es (doie) ad iustificandū quā multus ad ignoscendū. Quamob{o}|r|ē quisquis pro peccatis cōpunctus esurit et sitit iustitiā, credat in te qui iustificas impiū, et solā iustificatus per fidem pacē habebit ad Deū.

^[461]Probat fidem esse donū dei. Contra Ticoniū etc.

^[462]Bishop defines faith to be onlie a light of vnderstandinge, but it is a mixt action of the vnderstandinge & will

^[463]Consecutionem ex affectu procedentē cū firmo assensu noie fidei vocamus

^[464]Credere est cōfidere deū per Christū peccata nō imputaturū

^[465]Qui fidem habet sine spe et dilectione Christū esse credit, nō in Christū credit.

^[466]Sciens fidei spem inseperabiliter {sic} cohærere.

Finis.

^[467]Think vppō y^t wrath that shalbe at the end – Respice finē Eccl^us. 717. | 36.

Fæmina.

^[468]Hȳpatia fuit adeo erudita vt supra philosophos ejus temporis emineret.

Fœdus.

Frater.

Frugalitas.

Learne thrift of y^e {pismire} – An unthrift and a wicked mā haue y^e sae cōditions. Pro. 6.12.

Prodigalitas.

Funus.

^[469]Cū mortuorū sepulchra respicio nō invenio in eis nisi cinerē et vermē fætorē et horrorē. Quod ego sū ipsi fuerūt, et quod ipsi sunt ego ero. ^[470]The faith of Christ was p^ꝫached vnto thē (y^e Liuonians) |aoo 1270| and div^ꝫse of y^e rude people are yet {heathnish} not lettinge to pray vnto y^e Sun and Moone, or some great {vse} or to one thinge or other as theire blind follie leades them. When one of them is dead they put w^th him into his graue an axe bread wine and meate and some peece of monie and bid him goe his wayes into the other world where he shall raigne ouer y^e Duitchmen as y^e haue raigned ov^ꝫ him in this.

^[471]suspice Aug. de Cura pro mortuū gerenda. – Vide Hieron: Io: 2.8.

Furtum.

^[472]Acū vel cultellū vel aliquid vile multoties nimiū desideravi nec (sacerdoti) cōfessus sum, quia peccatū nō æstimavi propter rei vilitatē: verūtamen nō multū distat quæcū substātia vilis vel p^ꝫtiosa requiratur, dū æqualiter sit corruptus affectus. Nō n. cultellus in vitiū est, sed cultelli appetitus; ne aurū in vitiū est sed auri cupiditas.

^[473]Nota de malè ꝑtis. –                 Iuspice. –       in margine.

^[474]W^thhold not y^e good frō y^e owners thereof, though there be power in thine hand to doe it.

Gaudium.

Gehenna.

^[475]In inferno nec qui torquet aliquando fatigatur: nec qui torquet^ꝫ aliquando moritur. Sic ignis ibi cōsumit vt semper reservet: sic tormenta agunt^ꝫ vt semper renoventur. Iuxta qualitatē culpæ pœnā sustinebit vnusquis gehennæ: et similis culpæ rei sui similibꝫ iungent^ꝫ cruciā{di}

^[476]In carne cruciabunt^ꝫ per ignē, in spiritu per cōsciæ vermē – Sic morient^ꝫ vt semper vivant, sic vivent vt semper moriantur. Aia peccatoris aut in inferno pro peccatis cruciat^ꝫ, aut in paradiso pro bonis meritis collocat^ꝫ. Bonū et malū vita et mors ante nos sunt posita vt ad quod voluerimus manū extendamus. Si tormenta nō terrent nos saltē iuvent p^rmia.

^[477]Latimerus p^ꝫclarè de Gehennæ tormentis. – Fugienda potius quā exquirenda.

Purgatoriū.

^[478]Multos ad Gehennam dimisit. Latimerus – It may be called Pickpurse re Scriptures and testimonies of fathers against it.

Genealogiæ.

Gloria.

^[479]Apostoli nec cū suspicerent^ꝫ ab hoijbꝫ inflati fuere etc.

^[480]Gloria nostra testimoniū cōsciæ; 2. Cor: 1.12. Hæc est vti vera gloria quæ est a spiritu veritatis. Ipse enim spiritus testimoniū perhibet q^o filij dei sumus. Ro: 8.16. Gloriā vero quā ab invicē accipiunt qui gloriā q^æ est a solo deo nō requirunt uana est. Quoniā uani filij hoiu. Insipiens tu qui merces congregas in saccū pertusū: qui thesaurū {tuū} alieno in ore cōstituis: ignoras quod arca ista nō clauditur nec seras habet.

^[481]Sic mala radix illa τῆς φιλοτοιμίας in me germinabat vt nec alienā laudē ista ætate (puer \iuven/ili) æquo aio ferre possem miser nec in mea existimatione illa cōquiescere quā mihi cōcilibā diligentia etc

Gratia dei.

Gratitudo.

^[482]Nolo vos Iudaico notari opprobrio de quibus scriptura testatur quod nō fuerint memores benefactorū eius Ps. 78.8. –.   Quoniam oia dei bona recolere non possumus Ps. 106.2. id saltem quo p^rcipuū est et maximū opus est vzt nostræ redemptionis a memoria redemptorū aliquatenus nō recedat –: et In eo duo potissimū cōsideranda modus et fructus. Modus dei exinanitio est, fructus vero nostri de illo repletio. Hoc meditari sanctæ spei seminariū est, illud sūmi amoris incentivū. Vtrū profectibus nostris necessariū, ne aut spes mercenaria sit si amore nō comitetur: aut amor tepescat si infructuosus putetur.

^[483]Quid tā cōtra officiū quā nō reddere (indigenti) quod (indigens ab eodē) acceperis? Nec mensura pari sed uberiore reddendū arbitror etc Superiorē nō esse in referendo quā in cōferendo beneficio hoc est minorē esse: quoniā qui prior cōtulit tempore superior humanitate prior. Imitanda in hoc natura terrarū etc vt excusare possis quod nō dederis q^oo excusare potes q^d nō reddideris: Nō dare cuiquā vix licet, nō d|r|eddere vero nō licet.

^[484]Theodosij gratitudo et actionū gratiæ pro liberatione sui et populi regibꝫ imitandæ

^[485]Alius fructū accepti beneficij vt aurū auro argentū argento rependit; alius laborē alius haud scio an etiā locupletius solū restituit affectū etc In beneficio reddendo plus aius quà census oꝑatur magis p^rpōderat benevolentia quà possibilitas referendi muneris.

^[486]Gratias deu agendū et semꝑ et pro oibꝫ etc. / To: 9.103.

^[487]Aboue all thinges geue thankes to him y^t hath made thee and replenished thee w^th his goodes.

Ingratitudo.

Hæreditas.

Hæresis.

^[488]A hæreticke ought to say of his hæresie and y^t truth as Bern: of Lucifer and Christ. Mendaciū mihi persuasū est doie: veniat veritas vt possit falsitas dep^ꝫhendi, et cognoscā veritatē et liberabit^[489] me, si tamē dep^ꝫhensæ falsitati penitus renūtiavero et cognitæ adhæsero veritati. Alioqui nō humana erit tentatio nec humanū peccatū sed obstinatio diabolica. Nā ꝑseverare in peccato diabolicū est et digni sunt perire cū illo quicū in similitudinē eius permanēt in peccato.

Hierarchia.

Hypocrisis.

^[490]Etsi Sylla vagit libidinibus cōtaminatus erat, tn leges honestas de cōiugio|o| et sūptuū moderatione civibus tulit, qua ex re Prouerbiū Loqueris vt Cato, vivis vt Sylla./. Sic multi hodierno die hypocritæ plura benè loquūt^r, quà faciunt.–.– Aliud in Ore. | Vita.

Historia.

^[491]Historia gentiū q^oo adiuvat ad sanctos libros intelligendos.

Homo.

^[492]Terrā (i) hoies. 1. Sap. 1. quia de terra sunt originē ducentes Eccl. 33.10. cū terrā inhabitet vnde psalm. Incola ego sū in terra. tū quia ex terra sunt existentes. Eccl. 17.33. tū quia in terrā revertentur. Eccl. 17.1.

^[493]Miserū miserū in hāc lucis miseriā induxerūt. Nihil ex eis habeo nisi miseriā et peccatū et corruptibile hoc corpus quod gesto. Ad illos festino qui morte corporis hinc exierūt. Cū eorū sepulchra respicio nō invenio in eis nisi cinerē et vermē, fœtorē et horrorē. \Quod ego sū ipsi fuerunt et quod ipsi sunt ego ero/. ^[494]Quid sū ego? Homo de humore liquido. Fui n. in cōceptionis momento de humano semine cōceptus deinde spuma illa coagulata modicū crescendo caro facta est. Postea plorans et eiulans traditus sū huius mundi exilio et ecce iā morior plenus iniquitatibꝫ.

^[495]Forma, favor populi, fervor iuvenilis opes, subripuere tibi noscere quid sit homo. Nihil aliud est homo quàm sperma fœtidū, saccus stercorū, cibus vermiū. Cur g^o superbis homo? Vnde superbit homo cuius nasci p cōceptus culpa, nasci pœna, labor vita, necesse mori.

Homicidiū.

^[496]Si nō licet privata potestate alicui hoiē occidere vel nocentē cuius occidendi licentiā lex nulla cōcedit profecto etiā qui seipsū occidit homicida est. Et tāto nocentior cū se occidit qto innocentior in ea causa fuit q^a se occidendū putavit. Iudas auxit cōmissū quoniā dei misericordiā desperādo exitiabiliter pænitens nullū sibi salubris pænitentiæ locū reliquit. Propter suū scelus alio scelere seu occisus est.

^[497]Non frustra in sanctis Canonicis libris nusquā nobis divinitꝫ p^rceptū ꝑmissūve reperiri p^t ut vel ipsius adipiscēdæ īmortalitatis vel ipsius carendi cavendive mali causa nobismet ipsis necem inferamus. Nā et prohibitos nō esse intelligendū est, p^rsertim quia nō addidit proximū tuū. Nihilo addito nullus, intelligit^r exceptꝫ, (cū si adderet^r proximus de se quo intelligeret sicut in p^rcepto ꝫ^o q^ia regulā charitatis a {nobis} \({sei}pso/ accepmus|it|). ^[498]Vnde Quidā hoc p^rceptū ad bestias extendere conantur: cur nō et herbas g^o? nō vivūt 1 Cor: 15 36. Ps. 77. nūquid g^r ob hoc cū audimus ^[499]Nō occides virgultū vellere nefas dicimus et Manichæorū errori insanissimè acquiescimus? His g^r deliramentis remotis cū legimus Nō occides, si propterea nō accipimus hoc dictū de frutectis quia nullus est eis sensus nec de irrationabilibꝫ quia nulla nobis ratione sociant^r; vnde iustiss. ordinatione creatoris et vita et mors eorū nostris vsibꝫ subdit^r, restat vt de hoijbꝫ intelligamus, Nō alterū, Non te, ne n. qui se occidit aliud quā hoiē occidit.

^[500]Hi excipiunt^r ab hoc p^rcepto quos vel lex iusta generaliter, vel ipse fons iustitiæ deus specialiter occidi iubet. Laudatus hinc ^[501]Abrahā qui filiū nō sceleratè sed obedienter occidere. Ita ^[502]Sampsō excusatur quod seipsū cū hostibꝫ ruina domus opp^ꝫssit quia spiritus latenter hoc iusserat etc.

^[503]Quicū hoc in seipsis perpetraverūt aij magnitudine fortasse mirandi nō sapientiæ sanitate laudandi sunt. Quanquū si rationē diligentius cōsulas nec ipsa quidē aij magnitudo rectè noiat^r vbi quis nō valendo tolerare vel quæ aspera vel aliena peccata seipsū interemerit. Magis n. mens infirma dep^ꝫhendit^r q^æ ferre nō p^t vel durā sui corporis servitutē vel stultā vulgi opinionem. Maior aius merito dicendus qui vitā ærūnosā magis p^t ferre quà fugere et humanū iudiciū p^r cōsciæ puritate cōtemnere.^{[504] [505]}Cleombrotꝫ lecto Platonis libro (Phædone) vbi de īmortalitate aiæ disputat se p^rcipitē dedit de muro (in mare) at ita ex hac vita migravit ad eā quà credidit meliorē. Quod tn magnè potius factū quā benè testis potuit esse ^[506]Plato ipse quē legerat. Qui nō solū nō p^rcepit sid et iudicasset nō faciendū. In principio eiusdē libri nefas esse dicit hoiu sivi manus afferre nec aliter irasci deū si id fiat quà doiu si quod se mancipiorū occiderit. L. vives.

^[507]At multi se interemerunt ne in manus hostiū venirent. Nō modo quærimus etc.

^[508]Regulus a p|P|ænis victus maluit eos ferre serviendo quà eis se auferre moriendo. Proinde servavit et sub Carthaginensiū doiatione patientiā et in Romanorū dilectionē cōstātiā; nec victū auferens corpus ab hostibus, nec invictū aiū a civibus. – ^[509]Quāto magis Christiani verū deū colentes etc.

^[510]Satius est flagitiū cōmittere (virgini sūt etc.) q^d pænitendo sanetur quàm tale facinus vbi locus salubris talis pænitentiæ nō relinquitur.

^[511]Nō ideo sine scelere facit quisquis deo īmolare filiū decreverit quia hoc ^[512]Abrahā etiā laudabiliter fecit, Nā et miles cū legatimæ od|r|dinationi obediens hoiē occidit, reus nō est homicidius; sin sponte fecerit {illeg}|est| reus. – . ^[513]Nemo spōtaneā mortē sibi inferre debet velut fugiendo molestias temporales ne incidat in æternas perpetuas. Nemo propter aliena peccata ne habeat gravissimū propriū: nemo propter sua peccata p^rterita propter quæ magis hac vita opus est vt possint pænitendo sanari. Nemo velut desiderio vitæ melioris q^æ post mortē speratur; quia reos suæ mortis melior post mortem vita nō suscipit.

^[514]Lex apud Romanos; Homicida insepultus abijciatur

^[515]Facto pius et sceleratus eodem. De homicida. – De Faux et alijs dicat^r. –.

Hospitalitas.

Humilitas.

^[516]Appetere de humilitate laudem humilitatis est non virtus sed subversio. Verus humilis vilis vult reputari non humilis prædicare.

^[517]Vtile est abscōdere magis quà ostentare si quid habemus boni: sicut et mendici cū eleemosynā petūt nō p^ꝫtiosas vestes ostendunt sed seminuda membra aut ulcera si habuerint vt citius ad misericordiā videntis aius inclinet^r. Quā regulā Publicanus ille servavit multo melius Pharisæo et ideo descendit iustifici|a|tꝫ ab ((i) p^r) illo. Luc. 18.

Iactantia.

Idolatria.

^[518]Experiebāt^r hoies ^[519]Ethnici prioribus seculis sedula dei beneficia sed latebat eos beneficus. ille quidē attingebat a fine vs ad finē fortiter sed disponens oia suaviter (Sap: 8.1.) nō sentiebat^r ab hoijbus. Et gaudebant de bonis doij et doiu Sabaoth oio nesciebant. Ab ipso erant sed nō cū ipso. Per ipsū vivebāt sed nō ipsi. ^[520]Ex ipso sapiebant sed nō ipsū alienati, ingrati insensati. Hinc demū factū est vt quod erant quod vivebant quod sapiebant non auctori tribuerent, sed naturæ ascriberent, aut certè quod insipientius erat fortunæ.

^[521]Nō hoies a simulachro (Plineruæ) sed simulachrū ab hoijbꝫ servabat^r. Quo^o ergo colebat^r vt patriā custodiret et cives q^æ suos nō valuit custodire custodes?

^[522]Patrocinabāt^ꝫ hoies facinora exemplo deorū. Quales illi dij?

^[523]Proponūt Græci; Si dij tales colendi sunt profecto etiā tales (scenici) honorādi sunt. Assumūt Romani, Sed nullo modo tales hoies honorandi sunt. Cōcludunt Christiani; Nullo igitur modo dij tales colendi sunt. Græcii putarūt honorādos scenicos Romani nō etc.

^[524]Quid tam indecorū quà venerari ligna quæ ipsi faciunt?

Ieiunium.

^[525]Vt qui plus dat corpori quà corpori debet hostem nutrit: sic qui minus dat corpori quà corpori debet civem necat.

Ignorantia.

Imitatio.

Doio Iesu volunt oes te frui at non ita et imitari etc. Vide Persecutio –.

Imago.

^[526]Sub signo servit qui operat^ꝫ aut venerat^ꝫ aliquā rē significātē nesciens quid significet. qui vero aut oꝑat^ꝫ aut venerat^r vtile signū divinit{à}s institutū cujus vim significationē intelligit nō hoc venerat^r q^d videt^ꝫ et trāsit, sed illud potius q^o talia cuncta referenda sunt. Talis homo spiritalis et liber etiā tēpore servitutis etc –.–. Tales Patriarchæ & prophetæ.

^[527]Imago dei est ois aia rationalis – Si deū diligis me imaginē dei diligis. etc.

^[528]Quo^o antiquitꝫ abusi sūt imaginibꝫ, et ob id susblatæ sūt. Gardineri Cōfessio. Simile bonū.

Ignavia.

^[529]Fraus et desidia timenda sunt in oi opere dei. Desidiā facimus quando per torporem languidi ea quæ dei sunt operamur. Omnis ars hujus seculi strenuos habet amatores et ad exequendū promptissimos. Quare? quia p^rsentē habet remunerationē sui operis. ^[530]Ars vero divini timoris multos habet sectatores tepidos {sic} languidos et pigritiæ inertia congelatos. Sed hoc proinde fit quòd merces laboris eorū nō in p^rsenti vita sed in futura dabitur. Goe to y^e {visire}. Prov. 6.6.

Impunitas.

Impositio manuu.

Indulgentiæ.

Intentio.

^[531]Matt: 6.22. Oculus d^s intētio qua quilibet in opere suo finē intust^r. Corpus vero congeries operū intelligit^r. Tunc autē oculus est simplex qdo intentio solūmodo in Deū dirigit^r, et qdo sic est tūc tota cōgeries operū luce institiæ corā deo resplendet.

^[532]Si nostra intentio apud Deū fuerit simplex eius iudicio nostra actio tenebrosa nō erit.

^[533]Quicquid homo facit bonū esse nō potest nisi ex bona voluntate procedat.

Innocentes. Simplicitas.

^[534]Nec prudentia serpentis sine simplicitate colūbæ, nec simplicitas colūbæ sine prudentia serpentis debet esse in te; quia colūbæ simplicitatē astutia serpentis vt mala caveat sollicitet, et prudentiā serpentis simplicitas colūbæ vt bona faciat tēperet. ^[535]Colūba septē virtutes habet quas per gratiā spiritus poteris habere in te. ^[536]1. sæpe super rivulos aquarū sedet vt viso accipitre veniente se in vndas immergat, ita tu super rivulos scripturarū sedeas vt admonitione earū incursū diaboli evadas. ^[537]2. in tritico melora {sic} grana eligit, tu in scripturis meliores, sententias eligas ex quibus te reficias. ^[538]3. sæpes alienos pullos nutrit, tu hoies prius a deo alienos tuis verbis at exemplis ad deū cō v^ꝫte. ^[539]4. Rostro non percutit, malū in noie aut facias aut dicas. ^[540]5. nō habet fel tu nō habeas in te iracundiā. ^[541]6. nidū facit in fenestris murorū, in fenestris petrarū fac spem tuā. ^[542]7. gemitū habet pro cantu, tu gaudeas in gemitu et tristitia spirituali.

^[543]Matt: 10.16. Vnde Gen: 35 d^s de Iaacob quod vir simplex habitabat in tabernaculis, et tamē qtæ prudentiæ {fo it} erga fratrē in surripiēdo benedictionē; erga avūculū in custodiendo gregis, ergo uxores in pacificē eas regendo etc. Ro: 16.19.

Simplicitatē nō habent ^[544]Debet simplicitas esse sine plica vanæ intentionis; sine ruga falsæ opinionis; sine tegumento palliatæ fictionis. {q^d} nō habent qui faciunt opera de genere bonorū intentione humanæ laudis et nō propter honorē dei vid. 608. 1. et 2. – 2^ā nō habent hæretici qui veris sententijs fidei christianæ cōmiscēt errores falsarū opinionū. 2 Eccl^us. 13. – 3^ā nō habent proditores et dolosi de quibꝫ ps. labia dolosa in corde et corde locuta sunt de quibꝫ verificat^r. Io. 1 8|7| vicit Artes c: 4 de Aiailibꝫ. 1ⁱ. 18. quod in aiali nō est nisi cor vnū et aia vna. – .

Invocatio.

Invidia. Detractio – – etc.

^[545]Fuge detrahentes quasi serpentes: detrahentes infūdūt venenū mortiferū in auribus se audientiū: qui detrahit et qui detrahentē libenter audit vter peccat.

^[546]Detractio grave vitiū, grave peccatū est: sicut canes rodunt pedes transeuntiū, ita detrahentes rodunt vitā proximorū. ^[547]Nō detrahas peccatori sed condole. Quod in alijs detrahis in te potius pertimesce: Si vis detrahe tuis peccatis detrahe. Nō ꝑspicias, de tua ergo emendatione esto sollicita^[548].

^[549]Iuxta prophetā Hier: 9. intrat mors per fenestras nostras cū prurientes auribꝫ et oribꝫ lethale poculū detractionis invicē novis ministrare contendimus Ps. 101.5. Nost. Ois qui detrahit primū quidē seipsū prodit vacuū charitate, deinde quid aliud detrahendo intendit nisi vt is cui detrahit veniat in odiū vel cōtemptū ipsis apud quos detrahit?^{[550] [551]}Ferit g^o charitatē in oibꝫ qui se audiunt lingua maledica; et quantū in se est necat funditus et extinguit; nō solū autem, sed et in absentibꝫ vniv^ꝫsis ad quos volans verbū fortè per eos qui p^rsentes sūt pervenire contigerit. Vides quà facilè et brevi ingentē multitudinē animarū velociter currens sermo tabe malitiæ hujus inficere possit. – . ^[552]Sunt species detractionis, dū alij quidem nude at irreverenter vti in buccā venerit virus evomant ejus. Alij quodā simulatæ verecūdiæ fuco cōceptā malitiā quā retinere nō possunt advmbrare conantur.

^[553]Vt fluctus maris fortem ingentem rupē ferientes ibi illiduntur nihil efficientes quà seipsos frangere et in spumas inanes cōvertere manente rupe īmobili et stabili; sic qui iustū et piū virū volunt impugnare spumas suæ iracūdiæ et invidiæ ostendunt sed nihil aliud efficiunt quà seipsos frāgere et atterere perseverante iusto in virtute^[554].

Ira.

Vide virtutē 5^tā colūbæ in Innocentes pa: 609.

^[555]Caueatur iracūdia aut si caueri nō p^t cohibeat^r. – Iacob fratri indignāti pie cessit patiētiæ instructus cōsilio abesse maluit et peregrinari quà excitare fratris indignationē et tūc redire cū fratrē mi{illeg}tigatū putaret. Et g^o tātā apud Deū invenit gratiā. Quibus deinde obsequijs, qta|is| muneribꝫ fratrē ipsū recōciliauit sibi vt ille p^rreptæ benedictionis nō meminisset meminisset delatæ satisfactionis – Si nō potueris mitigare mentē {illeg} \reprime/ linguā tuā. Sic n. scriptū Ps. 33.13. Deinde inquire pacē. – Vitemus aut tēperemꝫ iracūdiā ne sit eius aut in laudibus exceptio aut in vitijs exaggeratio. Nō mediocre est mitigare iracūdiā, nō inferius quà oio nō cōmoueri^[556]. Hoc nru est naturæ illud. – Hæ cōmotiones in pueris inoxiæ sunt quæ plus habent quà amaritudinis. Etsi cito pueri inter se mouent^r, facilè cedāt^r, et maiori suauitate in se recurrunt. Nolite hos cōtemnere pueros de quibꝫ ds ait Matt: 18.3. – Ita te cōtempera vt quasi puer iniuriā nō teneas. Noli respondere iracūdo ad iracūdiā eius. Cito culpa culpā excutit. Si lapides teras nōne ignis erūpit. ^[557]Ferūt gentiles Architæ Tarentini dictū phi q^d ad villicū suū dixerit, O te infælicem qte affligerē nisi iratus essem: Sed etiā David armatā dextrā in indignatione cōp^ꝫssit – Et bellatores adv^ꝫs{us}. Nabal ad ultionē paratos Abigail dep^ꝫcatione revocauit. Vnde adv^ꝫtimus tēpestiuis quo intercessionibus nō solùm cedere nos, sed etiā delectari oportere. Eo vs autē delectatꝫ est vt benediceret interueniētē –.–. Ps. 4.5. (i) irascimini vbi culpa est cui irasci debeatis. Nō p^t enī fieri vt nō rerūindignitate moueamur alioquin nō virtus sed remissio iudicatur. Moralis Mgr. – .

^[558]Tria genera hoiu iniurias accipientiū.

^[559]Nō inveniat in te adv^ꝫsarius imaginē suā, nō rabiē nō furorē: In his n. imago nequitiæ est.

Iustitia.

^[560]Sicut ratio rotūditatis vt a puncto medio oes lineæ pares in extrema ducant^r eadē est et in magno disco q^æ nūmulo exiguo: ita vbi ꝑva iustè gerūt^r nō minuit^ꝫ iustitiæ magnitudo.

^[561]Sine cōcordia nō est civitas, sine iustitiā nō est cōcordia. – .

^[562]Vera iustitia nō est nisi in ea rep. cujus cōditor rector Chs est. |Sine religione nō est vera iustitia|.

^[563]Duplex est affectio aiæ, quædā cōmodi{illeg} quædā iusti. Prima est affectio a voluntate inseperabilis {sic}, 2^a est separabilis. Sub prima cadit affectio civi potus et huiusmodi. ^[564]Sicut igitur oi die renovatur in nobis esuriet et sitis: ita affectio iustitiæ in criminibus corrigendis semper debet esse in nobis recens et ine{illeg}|sp|erabilis et g^o d^r beati qui esuriunt etc

^[565]Vbi prudentia ibi interdū est malitia; vbi fortitudo ibi iracundia; vbi temperantia ibi intēperātia plerun aut alia vitia. Vbi autē iustitia ibi est cōcordia virtatū cæterarū.

^[566]Remota iustitia quid sunt regna nisi magna latrocinia? et latrocinia q^id sunt nisi ꝑva regna? elegater eni pirata Alexādro regēti quid ei videret^r vt mare hæberet infestū? quid tibi inquit vt orbē terrarū?

^[567]De virtutibus vitia feci. Iustitia nā dū suū modū excedit crudelitatis vitiū gignit: et nimia pietas dissolutionē disciplinæ parturit: sic sæpe vitiū est quod virtus putatur.

^[568]Iustitiæ pietas 1^a in Deū. 2^a in patriā. 3^a in parentes, itē in {oes}, {q^æ} et ipsa secūdū naturæ est magisteriū: Siquidē ab ineunte ætate vbi primū sensus infundi cœperit vitā animamus tāquā dei munus, patriā parentes diligimus, deinde æquales quibus sociari cupimus.

^[569]Societatis Ratio diuiditur in duas partes iustitiā et beneficentiā q^ā eandē liberalitatē vocāt. Iustitia mihi excelsior videtur, liberalitas gratior. Illa censurā tenet, ista bonitatē././ That to y^e being this to y^e wel-beinge. Quis nō cuperet hanc virtutis arcē tenere nisi prima auaritia infirmaret at inflecteret tātæ virtutis vigorem?^[570] Etenim dū augere opes etc cupimus, iustitiæ formā exuimus. Quo^o eni p^t iustus esse, qui studet eripere alteri quod sibi quærat?

^[571]Iustitia etiā hostibus reseruatur etc –

Personarū acceptio. Iuden.

^[572]Jer: 48.10. Cursed is he y^t pitties whō he ought not.

De quodā {excoriato} propter falsū iudiciū, cuius filius in locū eius substitutus iussus patris pellē inter iudicandū respicere.

^[573]Samuels sōnes walked not in his wayes but \1/ turned aside after lucre, and \2/ tooke rewards and 3 ꝑverted y^e iudgm^t. 1 Sam: 8.3.

Iudex.

|^[574]a good text. 1. Deut. 16. Eccl^us. 7.6. {were} we see what a iudg{ment} feare to doe etc. /./. Ecclus 7.6. nisi Vulger Lat.|

|Iudicia mea Custodite et facile Levit: 19.|

^[575]It is reported of Aurelius Alexander Severus adopted heire to the Empire by Heliogabalus to beare such stomach against corrupt iudges that when he chawnced to meete w^th anie of thē by y^e cōmotiō of his mind he would cast up {choller} beinge soe moved w^th them that he could not speake and was readie w^th his two fingers to put out theire eies.

^[576]He y^t answeareth a matter before he heare it it is follie and shame vnto him. Answeareth {(i)} taketh uppō him to iudge or determine of a matter in cōtroversie etc Darrell p^ꝫ{fatad} Lectur{ū}|ē| ^[577]He that is first in his owne cawse is iust, thē cometh his neighbour & maketh inquirie of hī.

^[578]Brutus exuit patrē vt consulem ageret, orbus vivere quà publicæ vindictis deesse maluit.

^[579]Eccl^us. 10.2. As y^e iudge soe his officers – Roba iudicis debet esse iustitia – Iob. 29.14. Quod s|h|omo sit iustus nō sufficit iusta fucere sed et iustè Arles. 2. et 5. Ethic. Vnde qui suspendit furē zelo vindictæ propter gravamen personales facit quidē iustū sed nō iustè. Vnde Anselmꝫ de Lib. Arb. c. 3^o. Iustitia est rectitudo voluntatis propter se servata et Deut. 16.20. Iuste quod iustū est exequere –. {Es}{illeg} 5.23.^[580]

^[581]Iudes quidā malus furore accensus cōdēnavit ad mortē {3^ce} milites in hūc modū. Vnū iussit occidi quia de via redierat sine cōmilitone imponens ei quòd eū interfecerat. p^rcepit statim cuidā militi astāti (quod eū duceret ad locū supplicij vbi morte plecteret^r. Cū autē esset eductus redijt cōmilito sanus et incolumis pro q^o alius morte plectendus ducebat^r. Vidēs autem hoc 3^ius miles qui primū ducebat versus suppliciū redijt ad iudicē et ābos corā illo milites p^rsentabit, quos vt vidit tyrānus furore accensus iudiciū dedit tale^[582]. Primo dixit, te iubeo occide q^ia iussus et occidere et imperatori nō obedisti. Secūdo te inquit iubeo interfici, q^ia damnatus es, et 3^io te inquit similiter iubeo interfici, q^ia causa cōmilitoni dōnationis fuisti. et subdit seneca, O quàm solers est iracūdia ad sugger \fing/endū causas furoris.^[583] Tres enim ibi puniti sunt ob vnius innocentiā. Excogitat iste quēadmodū faceret crimina cū nullū inveniret habet n. iracūdia hoc malū q^d nō vult regi. Nā ipsi veritati irascit^r si cōtra volūtatē ejus aliquid faciet.

^[584]Be not faint hearted when thou iudgest etc. Accept noe ꝑsō against thine owne cōsciēce.

^[585]Nō cōsid{illeg}erare ꝑmittimur ꝑsonā pauperis aut misereri eius in iudicio; sed cū molestiā licet, coercendꝫ eiusmodi pietatis affectus et æquitatis est dictanda sententia. Respect of persons blindes {illeg} /{illeg}\ fight | Respect of causes quietly /cleareth\ light Soe y^t respect doth wrong and right. Gouer poet.

^[586]In Carinthia a prouince of Illiricū is a cittie called Clugen where they obs. an ould custome albeit verie rigorous, for if a theife be taken w^th y^t fact he is fourthw^th hanged w^thout more a doe and they hangt those alsoe w^ch are uppō great p^ꝫsūptions \thought/ culpable of theft, and 3 dayes after iudgm^t is geuē on the case and if the iudges then find y^e ꝑtie guiltie he is left hanging ō y^e gallowes till he fall thence, but if he be unguiltie he is taken downe & honestie buried to make him amendes^[587].

^[589]Nō p^t Iustitia sine prudentia esse cū examinare quid iustā quidue iniustū sit nō mediocris prudentiæ sit.

^[590]Iustitiarij imprudens dictū. Resp. Latineri prudens –

^[591]One put out y^e candle y^t y^e {fleaeb} might not see to bite him: soe doe they y^t by killing men seeke to hide there murder acts of wickednesse. {Eu} Gilbert Narr l. 1^o. –

^[592]Quæso (Lector) vt memor tribunalis doij et de iudicio tuo te intelligens iudicandū nec mihi nec adversario meo faveas, neve personas loquētiū sed causā cōsideres. |{sewe{illeg} to y^e {Ridder}. 2. lib.}|

^[593]Qui nō repellit iniuriā si p^t tā est in vitio quà ille qui facit. De viro forti – Hinc Moses {vrsis} etc Exod. 2. {illeg}ripe eū qui ducit^r ad mortē. Prov. 24. Salvū feci pauperē de manu potentis etc – Iob 29. Iob: 4.6. |He y^t will understād righteousesse of iudgm^t and æquitie must| {willne} his heart to understāding Pro 2.9. Let a iudg especiallie heare Prov. 3.3.

^{[594] [595]}2. Chron 19.{6}. /. Everie man thinks {sebsidies} etc. a great charg but noe man minds what a charg lies on kinges and iudges. The more eminēt place y^e more care. A place wherein y^e differēce of {illeg}term^t 2 y^e charge etc – . Levit. 19.15. Iudge {illeg}st{illeg}e. /. Deut 17.8. Hard matters to be inquired & referred. /. Accept noe ꝑsō Iob 13.10. /. {Neither} would have Paull heard – A heathen man – / Doth our law iudg a man before it heare him etc Ioh 7.51./. Gen. 11.5. gods ex&ple, soe before he destroyed Sodome etc – Iudex lex loquiens, y^e life of y^e law. He must remitte y^e rigour of y^e law soe y^t y^e law loose not its vigour – The mercie seate was covered w^th Cherubins of iustice. The iudg must not doe as Saul did w^th Agags beasts some y^e {fāt} etc The law must not be made a spiders web. Moses willed y^e people of Israel to {illeg} there hands vppō there sōnes & brethen etc soe etc – Exod: 18.21. / Charg Ioshua and incourage him Deut 3.28. A iudg must not be like y^e swordfish of w^ch its storied y^t he makes {show} of a sword but wāts a heart and soe never vses it – s|S|hould such a mā as I flie {Nehoniahes} {illeg} {tel} y^e iudg say should such a mā as I feare./ Reasons 2 1 ye execute not etc1 in respect of yowre office 2 he wilbe w^th yow2 in respect of y^e thinges thēselves They are ordeined & sēt of god {Paul} Iohn etc God blesses his ordinance or it could not stād as it does – –. The ordināce of mā not {illeg}liter but {alia} 1 subiectiue. 2 obiectiue. 3 τελιηως The wicked resist {Iude}. 2. They are but y^e ministers of god to execute his vēgeāce, Vēgeāce is mine etc 1 it must teach mē to receave there iust sētence as cōeing frō god. 2. if it be {illeg}iust they must know that as it cōes frō god it is iust to {rother} fines or he exercises thy patience – {Make} not y^e stōe but {illeg} {raised} ō constantly {times} Iob. 29.14. etc – vid. 1.40 –/– vid. aliquo {illeg} in {illeg} Mose^{[596] [597]}

Iudiciū ultimū

^[598]Quadā vi divina fiet vt cui sua opera bona vel mala in memoriā revocent^ꝫ, et mentis intuitu mira celeritate cernant^ꝫ vt ex|ac|cuset vel excuset scia cōsciētiā at ita simul singuli et oes iudicēt^ꝫ

Iudiciū faciet gestorū quis suorū, Cūcta cūctorū cūctis arcana patebunt.

^[599]Nihil est quod magis proficiat ad vitā honestā quàm vt credamus cū iudicē futurū, quē et occulta nō fallant, et indecora offendant, et honesta delectent.

^[600]God never leaues kinges vnpunished when they transgresse there limits. For in y^t psalme where god saith to kinges {vas dij estis}; He Imediatelle thereafter cōcludes But ye shall die like men. The higher we are placed y^e greater shall our fall be. Vt cusus sic dolor: the taller y^e trees to y^e more in dawnger of y^e wind and y^e tēpest {beutes} surest vppō y^e highest mowntaines etc. Idē de iudice –

^[601]Goe be of good courage, cōsider & take heede what thou doest. A prophet to Ahab –

^[602]Thou shall not doe uniustlie in iudgm^t thou shalt not favour y^e pore nor honour y^e mightie etc –

^[603]Deus nō naturæ ratione sed honoris causa noiamus. Mercurius Trismegistus of\er/ y^e gods.

Iuramentū.

Iuris prudentia.

Lachrymæ.

Vide virtutē Colūbæ 7^ē in Innocentes pa: 609. ^[604]Ideo si vinceret^ꝫ Absolon eū occidi prohibuerat David vt edomito servaret^ꝫ pænitendi locus. Et qui nō potuit nō orbitatē doluit in eius interitu etc Nā alio prius filio qui īnocens erat pro quo ægrotante affligebat^ꝫ moriente lætatus est.

^[605]Est honor et lachrimis. –. De Mirrha. –.

Lectio.

Lex.

^[606]Deus verus eos a quibꝫ nō colebatur meritò neglexit; Dij autē (Ethnicorū \Rom:)/ cultores suos ad benè vivendū quare nullis legibus adjuverant? Vti dignū erat vt quomodo isti illorū sacra, ita illi istorū curarent facta; minātes pænas male agētibꝫ, p^r{illeg}|mia| rectè agentibꝫ pollicentes.

^[607]Lycurgus Lacidemonijs leges ex Apolli|o|nis authoritate se instituisse cōfinxit. Xenophon. Plutarch.

Liber vitæ.

Liberalitas. Beneuolentia etc

^[608]The people of Israell offered soe much y^t Moses was forced to cōmand thē cause bringinge –

^[609]Ex duobus cōstat beneficentia vt sit perfecta Beneuolentia et liberalitate. Nō enim satis et benevelle, sed etiā bene–facere. Nec satis est benefacere nisi id ex bono fonte (i) bona volūtate ꝑficiscatur./ Plurim{a}. |1.| Eo largiendū cōsilio vt pros{illeg}|is| nō vt noceas. 2. de iustē quæsitis largiendū. 3. cū fide et sine fraude. 4 sine Iactantia, affectus nomē imponit operi. 5. respiciendi in 1^o loco Domestici fidei. 6. Oibꝫ debetur nos misericordiā sed nō æquā. 7. propinquis salueniendū. 8. nō pudeat paupertatis hinc cōsecutæ, quia Chs ex diuite pauper factus vt nos ditaret. –    ^[610]Ap docet (2 Cor. 8.10.) et liberalitatē sine beneuolētia et beneuolentiā sine liberalitate nō esse perfectā. Vnde ad perfectā hortatur. Versu. 11^o. Versu 15. Bene hortatur etc quoniā qui plurimū auri possidet nō abūdat quia nihil est quicquid in hoc seculo est, et qui exiguū habet nō minuit quia nihil est quod amittit. Res sine dispendio est, quæ sine dispendio est.

^[611]–9. Pulchrū est propensiorē eius haberi rationē qui tibi aut beneficiū aliquod aut munus cōtulit, si ipse in necessitatē incidit – Vt aliquis excusare possit q^d nō dederit, q^oo excusare p^t q^d nō reddiderit? Nō dare cuiquā vix licet, nō reddere vero nō licet.

^[612]Benevolentia gladiū iracūdiæ extorquere cōsuevit: facit vt amici vulnera vtilia magis quà volūtaria inimici oscula sint etc –

Liberū Arbitriū.

^[613]Testimonies & proofes against it etc –

Limites.

Lingua. Linguæ.

^[614]Linguæ sunt vtiles etc si tantū occupent vt maioribus rebus ad quas adipiscendas servire debent nō sint impedimento.

Reckoning up the sinnes of all his mēbers, ^[615]Lingua mea nocuit mihi plus quà oia membra. – nimiū laudando vel vituperādo fere quoties loquor mentior etc –.

^[616]Scriptū, Ex v^ꝫbis tuis cōdēnabere] quid opus est igitur vt properes periculū suscipere cōdēnationis loquendo; cū tacendo possis esse tutior? Cōplures vidi loquendo peccatū incidisse, vix quēquā tacendo. Ideo tacere nosse quam loqui difficilius est etc. Homo sapiens tacebit vs ad tempus. Eccls. 20. Hinc. Ps. 38. Sciebat n. et legerat divinæ esse protectionis vt homo a linguæ suæ flagello abscōderetur etc Verberamur vocis nostræ verbere cū loquimur ea quorū sono ceditur aius noster. Quis est qui nō delinquat in lingua sua? Quia neminē videbat sanctū os servare posse ab īmūditia sermonis ipse sibi silentio legē imposuit vt tacendo culpā declinaret, quā vix effugere posset loquendo. Dixi custodiā (i) dixi mihi tacito cogitationis p^rcepto etc Aliæ sunt viæ quas debemus sequi, Dni. Aliæ quas debemus custodire. Nostras.Potes autē custodire si nō cito loquaris. ^[617]Lex dicit Audi. NE. Loquere. Ideo Eun lapsa {ē} q^ia locuta viro q^d nō audierat a doio.

^[618]Mutos nos esse oportet. Minimè. est enī tempus loquendi: Eccles. 3. Si pro otioso v^ꝫbo reddemus rationem, videamus ne reddamus pro otioso silentio. David nō silentiū sibi indixit sed custidiā etc Cui nisi vnicui nostrū scriptū est Eccls 28.28. etc. Possessio tua mens tua est. Aurū tuū cor tuū est. Argentū tuū eloquiū tuū est. Sepi possessionē hūc et circūvallato cogitationibus: munito spinis sollicitudinū: ne in eā irruāt et captivā ducant irrationabiles corporis passiones etc iugū sit v^ꝫbis tuis et statera] (i) humilitas at mensura vt lingua tua menti subdita sit. Restringat^r habenæ vinculis; frænos habeat suos quibꝫ revocari possit ad mensurā. Sermones ꝑferat libra examinatos iustitiæ, vt sit grauitas in sensu, \in/ sermone pōdus, at in v^ꝫbis modus.

^[619]Ps. 19. Loqueus adv^ꝫsarij sermo noster est. Loquimur \plerū/ quod excipiat inimicus, et quasi nostro nos gladio vulneret. Quanto tolerabiliꝫ est alieno gladio quā nostro perire? etc. –.

^[620]Quādo aliquis nobis cōvitiat^r, ad iurgiū vocat etc tūc silentiū exerceamus, tunc muti fieri nō erubescamꝫ. |B| Si taceas dicet^r ille cōvitiatus est huic, cōtempsit iste. Si referas cōtumeliā dicet^r, ambo cōvitiati sunt. Vter cōdemnat^r nemo absolvitur. [Si taceas irrisū se putabit. Si respōdeas, victorē. / . Etsi servus cōvitiū dicat iustus tacet. Etsi infirmus cōtumeliā faciat, iustus tacet. Etsi pauper criminetur iustus nō respondet. Hæc sunt arma iusti vt cedendo vincat. Sicut periti iaculandi cedentes solent vincere, et fugientes gravioribus fugientes vulnerare ictibus. / . Quid opus est moueri cū audimus cō{illeg}|viti{a?}| cur nō imitamur dicentē Obmutui etc Ps 38. An hoc dixit tātūmodo; nō etiā fecit David? Imo et fecit. Nā cū ei cōvitiaret^r Semei filius Gemini tacebat David et qvis septus armatis nō retorquebat cōvitiū, nō vltionē quærebat (ne vindictū ꝑmisit). Nō mouebat^r cōvitijs cui abūdabat bonorū opū cōscia. Is qui cito iniuria mouetur, facit se dignū cōtumelia videri: dū vult ea indignus probari. Melior est ita qui cōtemnit iniuriā quà qui dolet. Qui n. cōtēnit q^asi nō sentiat ita despicit: qui autē dolet q^asi senserit torquetur. – .

^[621]Ne modū progreg|d|iaris loquendi, ne quid indeorū sermo resonet tuus. Speculū enī mētis plerū |in| v^ꝫbis refulget. – . In silentio est reliquarū virtutū otiū. – .

Cauendū ne quid turpe ore exeat. Huc n. grauiter coinquinat hoiē. Nō n. cibus inquinat hoiē. Sed iniusta obtrectatio; sed v^ꝫborū obscænitas. Et nō solū nihil ipsi (ministri) nihil indecorū loqui, sed ne aurē quidē debemus huiusmodi p^rbere dictis. Sicut Ioseph veste fugit relicta etc quoniā quē delectat audire, alterū loqui provocat.

^[622]Put away frō y^ee a froward mouth, and put wicked lips far frō thee. Prob. 4.24. ^[623]

Longanimitas Dei.

Magistratus.

Malitia.

^[624]In malevolā aia nō introivit sapientia – tit: Anima.

Matrimoniū.

^[625]Taciani et Marciani cæterorū qui nuptijs detrahūt ꝑfidia quà sit dānabilis insinuat. Si enim thoro īmaculato et nuptijs debita castitate celebratis culpa inesset, nequaquā ds ad has venire, nequaquā eas {signorū} suorū initijs cōsecrare voluisset. Nūc autē quia bona est castitas cōiugalis, melior cōtinentia vidualis, optima perfectio virginalis, ad cōprobādū oiu electionē discernēdū tn singulorū meritū ex intemerato Mariæ virginis utero nasci dignatus est, e ꝑphetico pt unæ viduæ ore mox nato benedicitur, iuvenis nuptias sua p^rsentia honorat. – . – .

^[626]Fox Act & Mon: 2 vol. 1698.

^[627]Campegius thought it better preists should haue manie Cōcubins then one Wife. etc.

Martyriū.

^[628]Festinavit mulier vt interesset martyribꝫ et pro veritate occideret^r.

^[629]Saturi mira Cōstantia. Vnorem, liberus oia reliquit pro Christo.^[630]

^[631]7^ē Martyrū alacritas ad suppliciū tāquā ad æpulas festinantiū. – .

^[632]Tormenta Martyrū varia – Spōte tn currebāt vt occasione mortis incorruptibilis vitæ dona ꝑciperent.

^[633]Dionysia vestimentis exuta spectaculū oijbꝫ, facta. – . Filiū solata^[634].

^[635]Victoriæ Cōstātia, et salus restituta – Victorianꝫ tripudiavit in doio^[636].

^[637]Duorū martyrū cōsortiū dulce – Martyres linguis radicitꝫ abscissis loquati sunt^[638].

^[639]Varia genera cruciatuū – Dagila cū gaudio reliquit domū maritū et filios^[640].

^[641]Malius temporalia ad modicū sufferre supplicia quà æterna pendere et subire tormēta – vox 7^ē fratrū

^[642]Ito supplicia quasi ad epulas cōcurrentes,   Votiva nobis hæc dies et oi festivitate festivior.

^[643]Ignis martyres cōsūpturus (per se seu) divino (potius) imperio extinctus –

^[644]Direptionē bonorū cū gaudio susceperunt – Prōptior invita ad mortē fæmina quàm persecutor ad paruā^[645].

^[646]Cruciatus pro quadam specie voluptatis expetitur.

^[647]Nūquā p^t solēnitas impediri quibus {illeg}|{illeg}| in tribulationibꝫ gaudere –

^[648]Thomas Whytet post recātationē cruciatus cōscientiâ, post deditionē sui in manus ꝑsecutorū lætissimus –

^[649]D Taylour ad Martyriū quasi ad cōviviū filaris et lætus. –

^[650]Schismatici & Hærotici se martyres dicūt. In ep. Ioh: Tract. 6^o.

^[651]Quære mortes may|r|tyrū; Oculos carnis interroga, Malè mortui sunt. Oculos fidei interroga, p^ꝫtiosa in cōspecta doij mors sanctorū. – De Disc. Christ.^[652]

^[653]H{illeg}|o|pexi solatiū contra martyriū et morte pro Ctro. / M^ro Kingsten –.

^[654]Chs pro nobis, g^o nos pro Chro. – Sanderi dictū Grimaoldo^[655]

^[656]The fire a bed of roses to James Baynham halfe burned –.

^[657]Nos tempore ꝑsecutionis de civitate in civitatē cōcedere imo vt ipsius verbo vtar fugere vult ds ne temere aliquis dū martyrij desiderat gloriā offerat se periculis etc – Matt: 10.

^[658]Nec rursus propter ignaviā cedere quis ac deserere fidem debet metu periculi; Qua gratia p^rparādus est aius etc vt nullis ꝑturbari possit terroribus etc. vt in bello imꝑvisus hostis etc –

^[659]Martyrū Cōstātia.        Nec irritare nec adulari licet^[660]

Persecutio.

^[661]Doie Iesu volunt oes te frui at nō ita et imitari; conregnare cupiūt sed non cōpati. Ex his erat ille qui dicebat, Moriat^r anima mea morte iustorū Num: 32. Optabat sibi extrema iustorū, sed nō ita et principia. Mortem spiritualiū optant sibi etiā carnales, quorū tamen vitā abhorrent. Non curant quærere quem tamē desiderāt invenire, cupientes consequi sed nō et sequi. Nō sic illi quibꝫ Luc. 22. Vos estis qui permansistis etc. Ipsi ibant post te et pedibus et affectibus.

^[662]Absit mihi gloriari nisi in cruce doij mei Iesu Christi. Gal. 6. Grata ignominia crucis ei qui crucifixo ingratus non est.

^[663]Serpēs totū corpus pro capite obijcit ferientibus notū hoc qtū illustrat sensū illū q^o ds iubet astutos nos esse sicut serpentes. Matt: 10. vt sct ꝑ capite nostro q^d est Chs corpus potius persequentibus offeramus ne fides Christiana tāquā caput necet^r in nobis si parcentes corpori negemus Deū.

^[664]Sicut dixit ds de Iudæis, Populus hic labijs me honorat, cor autem eorū longè est a me: fortasse et de aliquibus lapsis dicat. Isti me labijs negarūt, sed corde mecū sūt. Vicit eos pæna, nō avertit ꝑfidia – pag 155. to. 2^o.

Mediator.

^[665]Hoies {vtāt^r} atriensibus in deo nihil tale. Sine Mediatore exorabilis est.

^[666]Nihil lib^r opus est, patronis apud Deū: ne enī tū facile Deus audit, Si alij pro nobis orent, quàm si ipsi oremus, etsi pleni simus oibꝫ malis.

Sulpico Ambros. in c. 1. ad Rom: cōtra similitudinē a regibꝫ desū ptā etc.

Medicus.

^[667]Miraculū de herba medicam vim habente.

Mediocritas.

Meditatio.

Memoria.

Mendacium.

^[668]T. Pomponius Atticus mendaciū ne dicebat ne pati poterat.

^[669]Falsorū genera duo Vnū eorūq^æ oio esse p^nt, vt 7^ē et 3^ia esse 11^ē. alterū eorū quæ nō sunt qvis esse possint, vt pluisse Calendis Ianuarijs qdo etc

^[670]A champion of the popes to uphold the shop of his forgeries and lies in an Apologeticall treatise sticketh not to affirme this impious rule: honesta docendi ad pietatē nūquā potest esse ratio inhonesta. Soe as a mans meanings be good and religious it skills not though his meanes be bad and impious. 23nt ^[671]S^t Aug: faith plainelie it is not lawful to dissēble for y^e safetie of a mans soule. And the heathen philosopher in the fourth of his Ethickes speakes better Christianitie in this case ηαθἄυτὸ τὸ μάν {Π}ευδος φεητὸν ηαὶ Φαυλον a lie is simplie bad and simplie to be cōdemned. – .ηαθ᾽ ἀυτὸ τὸ μὲν Φευδος φαυλον ηαι φεη{κν}                                          per se mendaciū improbū est et viterp. dignū.^[672]

^[673]Qui mendax est neminē putat verū dicere. A {lijng} tongue one of y^e 7 thinges god hates. Prov. 6.17.

Mendicus.

Meritum.

^[674]Necesse est 1^o oiu credere q^d remissionē peccatorū habere nō possis nisi ꝑ indulgētiā dei etc postremo q^d æternā vitā nullis potes operibus promereri nisi gratis det^r et illa etc^[675].

^[676]Si cōsideremus merita nostra desperandū est^[677].

^[678]Nō secūdū merita nostra, sed secūdū illius misericordiā firma est promissio^[679].

^[680]p^rsume nō de operatione tua sed de Christi gratia^[681].

^[682]Intolerādæ p^rsūptionis videret^r deo dicere, suscipe me, nisi promissū eius adiungeret, hoc est, vt auderemus ipse fecisti, tuæ te chirographo cōvenimꝫ^[683].

^[684]Quicquid deus promisit nobis, indignis promisit, vt nō quasi operibus merces, sed gratia a suo noie gratis daret^r, q^d hoc ipsū iustè vivere in qtū homo p^t iustè vivere nō meriti humani sed beneficij divini est.

^[685]Nemo talem vitæ cōv^ꝫsationem ostendit vt regno dignus esse possit, sed hoc tolū est donū dei.

^[686]phil. 2.12. Ideo cū timore et tremorè ne sibi tribuendo q^d benè oꝑant^r de bonis tāquā suis extollāt^r oꝑibꝫ. Tanquā g^o interroget^r ap. Quare dixisti cū timore de roē reddit, Deꝫ ē enī etc.

^[687]Vigilant tentatoris insidiæ vt vbi proficit Devotio, subrepat elatio et vt homo de bono oꝑe in se potius qua in doio glorietur. Sed solicitudo nos apostoli cōtra hoc periculū nos monet dicentis, cū timore etc

Miracula.

^[688]Mar. 16.17. Theese giftes are acknowledged by y^e fathers to haue shined in the apostles time and in some few ages after y^e apostles: but allwayes w^th this note as y^e learned hold, in ijs qui dono miraculorū claruerūt, in such as were evidentlie indued w^th y^e gift etc.

^[689]A giddie brother cōceitinge a warrant out of theise wordes for proofe of certaine brainsicke cōclusions y^t he held made this his issue that if he tooke downe rats bane and it did him noe hurt that then his positiōs should be receaved as the oracles of god: w^ch he doinge accordinglie and for a little time not feelinge anie harme to insue was ravished w^th a wonderfull {iollitie} of this his strange triall^[690]. But his pittifull metamorphosis was as quicke and strange: for as soone as the poison came neere vnto his heart he roared yelled and raged exceedinglie & die etc.

^[691]Qui signa et miracula doij rectè cū legunt vel audiunt accipiunt nō tā in his quid foris stupeāt attēdūt quàm quid horū exēplo intùs agere, quid in his mysticū ꝑpendere debeant inspiciunt.

^[692]Inter oia miracula quæ dei filius vt suā panderet divinitatē operatus est. Supereminet hoc et quasi quēdā obtinet principatū q^d circa Lazarū fecit. Et quidā singula opera eius admiratio ne dignissima sunt. Quis n. nō venerabili{illeg}

admiret^r quod claudi etc – Sed parva ad hoc –. ^[693]Per hoc se vitæ et mortis doiu declarabit. – Accessit ad singularē dignitatē miraculi speciale meritū dignissimi descriptoris; soli Iohāni delecto doij reservatur est – Dormit^[694]] Mortuus erat sed Christo vivebat. Nullꝫ tāta facilitate posset aliquē excisare a sōno, quanta Christus Lazarū resuscitare volebat a tumulo. Deni et oes defuncti (si potētiā dei cōsideres a q^orū novisso sunt resuscitandi) dormientes possunt vocari. Iuxta quod Ap. q Thess. 4.13.^[695]

Quærendū quid designet^r per 4^or dies – Ois homo moriturus nascitur cū peccato originali hinc ap. Ro: 5.12. hæc est 1^a dies mortis quā dedit origo propaginis. Deinde nascendo adolescit homo venit ad aos rationis capaces, incipit in se habere naturalem legē q^a docentur naraliter hoies vt q^d sibi fieri nolunt alijs nō faciāt. Sed et hanc trāsgrediunt^r et pati furtū nolunt et furtū faciunt. Ecce altera dies mortis. 3^a legis violatio Mosaicæ. 4^a Euāgelij contemptus. – . Possunt et aliter exponi. Potest per Lazarū figurari peccatur qui mala peccandi cōsuetudine et desperatione sepultus est. Ad cōsuetudinē vero 4^to quodā progressu ꝑvenitur. ^[696]Primo est titillatio in corde. 2^o cōsensus, 3^o factū. 4^o cōsuetudo. Quidā cū illicita cogitatione pulsant^ꝫ ita eā a corde repellant vt penitus nulla mala delectatione moveant^ꝫ. quosdā delectant quædā sed nō adducūt^ꝫ, vt cōsentiant ad delectanionē. Accedit cōsensus et sic in opus erūpit^ꝫ. Iā factū in cōsuetudinē v^ꝫtitur et impletur illud mortis quatriduū vt dicat^ꝫ Iā fetet quatriduanus n. est.

Suscitaturus Chs infremuit et turbatit se vt ostendat eū qui talis est ꝑturbari debere etc – Cū peccator plangit peccata sua, fremit et turbatur in eo Chs. – Interrogat vbi positus vt ostenderet solū etc se cognoscere quæ sancta, peccatorē ignorat quia reprobat etc – Lachrymis implevit amicū, maiestate deū – Sedulius – Flebat eū pro ꝑte humanitatis quē resuscitare poterat ꝑ potentiā divinitatis. Lachrymatꝫ est etiā vt peccatores doceret lachrymis indigere profusis. Per lapidē figurat^ꝫ lex quæ tabulis lapideis scripta fait. Mortuus sub lapide, reus est sub lege – Nā hi qui bene vivūt sub lege nō sunt, quoniā iusto lex nō est posita etc – Hunc lapidē ds iussit removeri iubēs euāgeliū ꝑ orbē p^rdicari. – ^[697]Mala opinione fætuit. Quanta in huius mortui resuscitatione facta esse dicuntur tremuit ds {Ilevit} turbatus est voce magna clamavit quia difficile et cū clamare a peccati morte resurgit – quē moles malæ cōsuetudinis p^ꝫmit. Prodijt cōfitendo peccata – ligatū solverūt discipuli (i) \{quia}/ peccata {remiserūt} etc /Matt: 18\

^[698]Tres tātù resuscitati referūt^ꝫ, filia archisynagogi intra domesticas parietes \cōstantes/, filius viduæ extra portā civitatis \{illeg}/, Lazarus mortuus, fætidus – Significant tria genera peccatorū quos et hodie suscitat Chs, peccatū in cōscia clausū habentes, et necdū ad opus erū|u|ptū Matt: 5.28. in acta cōmittētes, cōsuetudine multiplicātes, hi difficulter resuscitāt^ꝫ ni sorores habeāt (i) spirituales aiæ virtutes. Nō de his desperādū est qquā obiurgationis clamoribꝫ opus sit etc – Nullus absolvēdꝫ qui nō apparet iutꝫ vicisi{illeg}

Misericordia.

^[699]Quod nō vis pati nō facias alteri; nō facias alteri mala ne tu patiaris similia. Ita clemens esto in alienis delictis sicut in tuis vt non aliter te et aliter alios penses. Si ceciderit inimicus noli gratulari in ruina adv^ꝫsarij, noli extolli: non læteris super inimici interitū ne forte et tibi superveniat malum.

^[700]M. Marcellus qui Sr|y|racusas ornatiss. vrbē cepit refertur eā prius fleuisse ruiturā, et āte ejus sanguinē suas illi lachrimas effudisse. – . Reponat^ꝫ in Compassio.

^[701]Exodus. 22. 21. 23. 26. 27. etc.

^[702]Christus cū passus fuisset tentationis iniuriā dicente sibi diabolo Si filius Dei es etc nō est turbatus nec diabolū increpauit. Nunc autē quando diabolus dei sibi vsurpauit honorem dicens Hæc oia tibi dabo etc Exasperatus est et repulit eū – Vt nos illius discamus exemplo nostras quidē iniurias magnanimiter sustinere, dei autē iniurias ne vs ad auditū sufferre: quoniā in propijs iniurijs es quēpiā patientē laudabile e, ijurias dei dissimulare nimis īpiū.

^[703]Nemo amicarū beneficijs me superauit, nec quisquā inimicorū in inferendis iniurijs././ Monumēti Syllæ inscriptio ab ipso cōposita. Christianissimē si, Nec quisquā in cōdonādis inimicorū iniurijs facilior.

^[704]Misericordia mira Acacij erga inimicos suos –

^[705]Cū Theodosius Iunior a quodā familiariū interrogaret^ꝫ Cur nullū se lædentiū subijceret, Vtinā inquit esset possibile mihi ad vitā etiam mortuos revocare.

Attici

Missa.

Monachi.

Monstra.

Monumenta.

Mors.

^[706]Finis vitæ tā longā quà brevē vitā hoc idem facit. Ne eni aliud melius et {illeg}|aliud| deterius, aut aliud maius et aliud brevius est quod iā pariter nō est. Quid autē interest q^o mortis genere vita ista finiat^r quando ille cui finitur iterū mori nō cogit^r? Cū autē vnicui mortaliū sub quotidianis vitæ huius casibꝫ inumerabiles mortes q^odāmodo cōminentur quamdiu incertū est quænā earū ventura sit: quæro vtrū satius sit vnā ꝑpeti moriendo an oes timere vivendo?^[707] Nec ignoro quàm inertius eligat^r diu vivere sub timore tot mortiū, quàm semel moriendo nullā deinceps formidare. Sed aliud est quod carnis sensus infirmiter pavidus refugit, aliud quod mentis ratio diligenter {enucleata} cōvincit. Mala mors putanda nō est quā bona vita p^rcesserit. ^[708]Ne enim facit malā mortē nisi quod sequit^r mortem. Nō ita multū curandū est eis qui necessariū morituri sunt quid accidat vt moriant^r sed moriendo quo ire cogant^r.

^[709]Ignorat homo qdo moriat^r sicut enim in cœlo stella coruscans velociter currit et repēte deficit et sicut scintilla ignis subito extinquit^r et in cinerē redigit^r, sic cito finitā datur istā cernere vitā. ^[710]Dū enim libenter ac iucūdiss. moratur homo in mundo diū|u| se victurū arbitrat^r ac multa in longa tempora disponit agenda subito rapitur in mortē et ex improviso aia rapit^ꝫ a corpore.

^[711]{illeg}|D|ies mortis subito veniet et forsan hodie erit. Certū est q^d morieris sed incertū quando aut quomodo vel vbi. Quoniā mors vbi te expectat: tu quo si sapiens fueris vbi eā expectabis

^[712]Nō p^t malè mori qui benè vixerit – etc. – Inspice p^rcedentia –

Præparatio.

Morbi.

^[713]Qui valentiores et sani vtile eis infirmari ne per vigorem salutis plus lætentur in transitorijs rebus et terrænis quàm debent. Mala est sanitas carnis quæ ducit hominem ad infirmitatem animæ. Et valde est bona infirmitas carnis quæ ꝑducit hominem ad sanitatem animæ. Infirmitatē carnis laudat Ap: dicens, Cum n. infirmor tunc fortior sum et Spiritu.

^[714]Quando infirmior tūc potēs sū 2. Cor: 12. Quia carnis infirmitas robur spiritui augeat et subministret vires. Ita e cōtrario carnis fortitudo debilitatē spiritus operatur. Et quid mirū si hoste debilitato tu fortior efficeris? Nisi fortè illā tibi insanissimè ducas amicā quæ nō cessat cōcupiscere adv^ꝫsus spiritū Gal. 5.

^[715]Job. 2. trado eū tibi etc imperat diabolo vt se ipse destruat, q^d dū carnē debilitatmentē corroborat etc

Pestis.

Multitudo.

Mundus.

^[716]Deū videbūt Matt: 5. Hoies in tantū vident deū in quantū moriunt^r huic seculo. In quantū autem huic vivunt nō vident. etc.

^[717]Dic mihi vbi sunt amatores {illeg} mundi qui antè|e| pauca tēpora nobiscū erāt? Nihil ex eis remisit nisi cineres et vermes. Attende diligenter quid sunt vel quid fuerūt. Hoies fuerūt sicut tu comederūt biberūt riserūt duxerūt in bonis dies suos et in puncta ad inferna descenderūt. Job. 21.13. Hic caro eorū vermibus et illic aia ignibus deputatur, donec rursus infælici collegio colligati sēpiternis involvāt^ꝫ incendijs qui fuerūt in vitijs. Vna nā pæna implicat quos vnus amor in pæna ligat. Quid profuit illis inanis gloria, brevis lætitia, mūdi potētia, carnis voluptas, falsæ divitiæ, magna familia, et mala cōcupiscentia? Vbi risus? vbi iocus? vbi iactaātia? vbi arrogātia? De tāta lætitia qta tristitia? Post tātillū voluptatē quā gravis miseria etc Quicquid illis accidit tibi accidere potest quia homo es.

^[718]Mundus circūcingit et obsidet me vndi et per quin portas vzt quin corporis sensus sagittis suis me vulnerat et mors intrat ꝑ fenestras meas in aiā meā. Ier. 9.21.

Murmuratio.

^[719]Qui infirmitatem patit^r et contra deū murmurat iustitiam iudicantis accusat et {illeg} per hoc iram dei adv^ꝫsum se provocat

^[720]Cū aer pluvia vel nimio frigore aut calore turbatus fuit cōtra Deū iniquè murmuravi. Oia nā quæ ad vsū vitæ accepimus ad vsū culpæ cōvertimus. Quapropter iustū est vt qui in cūctis peccavimus in cunctis feriamur.

Munera.

Musica.

Mutatio.

Mutuatio.

Non-residentia.

Nomina-dei.

Nomina creaturarū.

Nobilitas.

Nox.

Obedientia.

Oblationes.

Oblivio.

Occasio.

^[721]Sæpe occasio peccandi voluntatem fecit & facit.

Oculus.

^[722]Oculi iniquo intuitu me perverterunt oem motū corporis mei ad immunda desideria traxerunt. Let thine eies behold y^e right, and direct thy way. Prov. 4.25.

Oeconomia.

Ordo.

Confusio. Ordines Sacri.

^[723]Deos cæteros accepimus, Cæsares fecimus] ita ecclesia de Apostolis & alijs ministris; Ministros {cæteris}|Apostolis| accepimus] cæteros fecimus. –

^[724]Amat vnusquis sequi vitā parētū etc In Ecclesiastico vero officio nihil rarius invenias quà eū qui sequatur institutū patris vel quia graves deterrēt actus, vel q^d in lubrica ætate difficilo|i|or abstinētia, vel q^d alacri adolescētiæ videtur vita obscurior etc.

^[725]Quāte magis vos Levitas oportet terrenis nō teneri cupiditatibꝫ quorū portio ds.

Cælibatū sacerdotū approbat –– Virtutes quosdā Sacerdotales recenset.

Opera bona.

^[726]Ioh: 12.3. Odor bonus fama bona est quà quisquis bonæ vitæ operibꝫ habuerit dū vestigia Christi sequit^ꝫ quasi pedes ejus p^ꝫtiosissimo odore perfundit.

^[727]Tria requirūtur in vitæ actionibus. Inspice.

^[728]Sed qui fecerit ea quæ dico. Matt: 7. Nā studia Scientiæ sine factis haud scio ā etiā involuāt magis.

^[729]Quo melius epulantur aij quà bonis factis? Aut quid aliud tā facile p^t iustorū explere mentes quà boni operis cōscientia? Qui autē iucūdior cibus quam facere voluntatē dei. Quē cibū sibi abūdare ds memorabat^[730].

Ha ^[731]{illeg}|{P}|ertè fecit nō vt rectè facere videretur, sed quia aliter facere nō potuit.

^[732]Laudo fructū boni operis, sed in fides agnosco radicem.

^[733]1. Cor. 10.12. He geueth us to understand y^t outward standing and ꝑfessinge of y^e faith w^thout inward grace and feare of god issuinge into a godlie life and cōv^ꝫsatiō is not stādinge in deede but onlie seminge to stād etc

^[734]Quo melius epulant^r aij quà bonis factis? etc –

^[735]Habet vitā æternā fides qⁱ fūdamētū est bonū: habent & bona facta qⁱ vir iusties et dictis & rebꝫ ꝑbat^r. Nā si exercitatus sit in sermonibus et desidiosus in operibus prudentiā suā factis repellit: & gravius est scire quid facias nec fecisse q^d faciendū cognoveris. Cōtra quo strenuū esse in operibus affectu infidū ita est ac si vitioso fūdamento pulchra culminū velis elevare fastigia; quod quo plus struxeris plus corruit; qⁱ sine munimento fidei bona opera nō p^nt manere^[736]. Infida statio navē ꝑforat etc –

Oratio.

\Comitibus ad reges, ad deū nō est opus. Amb in i^ū in ad Rom:/

^[737]Credimus angelos sanctos astare orantibus, afferre deo p^ꝫces, cætera lit: Angelus.

^[738]Soror venerabilis hæc tria sunt tibi necessaria valdè. Oratio qua mundamur; lectio qua instruimur, operatio qua beatificamur.

^[739]Interdū nec verba expectat Deus sed solis cogitationibus advocatur. Desideriū pauperū exaudivit ds, p^rparationē cordis eorū audivit auris tua. Ps. 9.

^[740]Si corpus tuū stat in eccla, et foris vagatur mens tua, ꝑdis mercedē tuā.

^[741]Interdū nec verba expectat deus, sed solis cogitationibus advocatur.

^[742]Servus Barbaras Christianus vt a gravissimis viris nuper accepimus litteras ipsas nullo docente hoie in plenā notitiā orando vt sibi revelarentur accepit triduanis p^ꝫcibus impetrans vt etiā codicem oblatū stupentibus qui aderant legendo percurreret. {illeg} Oratio pro terrenis quare nō semper accepta deo 95.4.

^[743]Tentant dei clementiā qui negligenter orāt sine devotione, sicut si aliquis tentaret si homo dormiat vel non. Eccl^us. 18.22.

^[744]Cū ad orāduū intraveris fluctuantiū cogitationū tumultus exterius relinque curā exteriorū penitꝫ obliviscere vt soli deo possis vacare. fieri n. nō p^t vt aliquando cū deo loquat^ꝫ qui cū toto mundo etiā tacens fabulat^ꝫ.

^[745]Vbicū fueris intra temetipsū ora si longè fueris ab oratorio noli quærere locū quoniā tu ipse locus es. Si fueris in lecto aut in alio loco ora: et ibi est templū. – . ^[746]Sed dicis, Ego quotidiè oro et orationis meæ nullū fructū video, sed sicut accedo ad illā sic et redeo; nemo mihi respondet, nemo quip|d|piā donat sed incassū laborasse videor. Sic loquit^ꝫ humana stultitia non attendens quid veritas promittat inde Matt. 21.22. 17.7. – ^[747]Noli ergo vilipendere orationē tuā quoniā illes ad quē oras nō vilipendit eam, sed antequā egrediat^ꝫ de ore tuo ipse scribi eā iubet in libro suo. Et vnū e duobus indubitanter sperare debemus, quoniā aut dabit nobis q^d petimus aut quod nobis novi|e|rit esse vtilius.

^[748]Scit pater vester q^d his indigetis] Hinc quidā superfluè dogmatizantes obijciunt, Quid tū necesse est vt eū pro nostris necessitatibus exoremus? Ergo frustra scienti loquimur. Quibꝫ respōdēdū, quod nō sumus narratores sed potiùs rogatores. Vult peti a nobis qui novit petenda vt nostra petitio {p^rtū} cōs|e|quat^r.

^[749]Christū alloquimur cū oramus, audimus cū divina legimus oracula.

^[750]Orationis vis mira in sedanda tempestate

^[751]Orationis vis eximia in pro{illeg}|{illeg}|enda navi –. Orationis vis miraculosa. ^[752]

Opp^ꝫssio.

Pæna.

^[753]Sagittis tuis plagaris, per quæ enim peccasti per hæc et torquer{e}|i|s. Quia secuta es carnem flagellaris in carne.

Panis.

Papa.

^[754]Nō habent Petri hæreditatem qui Petri fidem nō habent, quā impia divisione discerpūt.

Parabola.

Parentes.

^[755]Quid mihi et tibi est muler] nō suū matrē inhonoraret qui nobis iubet honorare patrē et matrē, aut eā sibi matrē negaret, ex cuius carne virginea{ꝫ} carnē suscipere nō despexit. Ro: 1. Sed in eo quod miraculū facturus ait Quid etc significat se divinitatis qua miraculū erat patrādū nō prīcipiū tēporaliter accepisse de matre, sed per æternitatē semper habuisse de patre. Nōdū venit hora] vt fragilitatū|ē| sūptæ ex te humanitatis moriendo demōstrē; prius est vt potētiā æternæ dietatis {sic} virtutes operādo patefaciā. Carnis infirma ꝑpetiēs matrē de quæ hæc suscepit agnovit piè etc.^[756]

^[757]Halfe a league frō Hughen is the Abbey of Losdune in the w^chie y^e tōbe of Margaret coūtesse of Hennenberg{illeg} and sister to Williā King of Romaines w^th an Epitaph thereon|f| wherein is mentioned that the said countesse brought foarth as manie childrē at one burthen as be dayes in y^e y{i}ers.

^[758]The people of Japponia or Japan haue a custome div^ꝫse times to kill theire new borne children thereby to avoyde y^e trouble and charge of bringing thē up.

^[759]Parens ipsa quare liberas suus enutriret.

^[760]Prob. 1.8. / 4.1. / 6.20.

Ecclus 3.2. vs ad 18.

Patientia.

^[761]Deo nos frui desideramus et quanto in hac vita fruimur vel per speculū vel in ænigmate, tanto nostrā peregrinationē et tollerabilius sustinemus et ardentius finere cupimus. – . – . Inspice Aug to: 4^o. fol: 226.

^[762]Revera iure ea fortitudo vocat^r, qdo vnusquis seipsū vincit, irā cōtinet etc.

^[763]Tribulatio patientiā oꝑat^r, patientia probationē, probatio spem? 2. Tim: 2. Vide quot certamina & vna corona. 1 Pet. 2.20. Luk. 21.19. Apoc. 13.10 et 14.12.

Patronus.

Parricidiū.

Patria.

Paupertas.

^[764]Beata est si bona sua noverit cū veritate paupertas et oibꝫ p^rferenda thesauris quia melius est exiguū cū dei timore quàm thesauri magni sine timore eius. 5 lib. Exam: c. 8.

^[765]Pauꝑtas spiritus – Monachi et religiosi papist{ū} minimù pauperes huiusmodi.

Pax.

^[766]Abrahā for peace sake yeeded to his nephew Lot. Gen: 11.27. Gen: 13.8.– {1} Ro: 12.18. Da{illeg}|v|id was wearie of vnpeceable neighboures. Ps. 120.5 et 6. Ps. 133. – Matt: 5.23. Prov. 6.19. Loue y^e truth and peace Zech. 8.19. Noe true peace w^th y^e wicked – Talebearers cause of strife – Pro: 26.20. Ps. 34.14. Nō tantū hanc pacē qua cū hoijbꝫ verū etiā {q^æ} cū deo est copulanda. Et bene ait ꝑse{p}ere. Nā exagitata est vndi{} et prorsus explosa ac terras relinquens in cætū profecta. Sed tn possumus eū rursus revocare si volumus id est, si iracūdiā, oia alijcientes impedimenta pacis modestā hanc vitā purā sectemur. Peace ought to be amōgst neighbours Prov 3.29.

Peccatum.

^[767]Peccatū sequetur suppliciū – ^[768]Mali alios de suo estimāt ingenio ^[769]Si nūc oe peccatū manifesta plecteret^ꝫ pæna nihil ultimo iudicio reservari putaret^ꝫ Rurfus si nullū peccatū nunc puniret apertè divinitas nulla esse providētia divina crederet^ꝫ.

^[770]Peccati pæna 3^r. suprema a Deū. interna a cōscia. externa a mundo of theese 3 we may say as as it is said of the swordes of y^e 2|3| Kings. and Elisha 1. {R}. 19.17. Him that escapeth frō the outward pounishm^t of the world shall the inward pounishm^t of the cōscience take hold on, and him that escapeth (if anie cā escape) the pounishm^t of the cōscience shauld|ll| gods owne hand pounish. / Jer. 17.3. |Nulla nocebit {in}|a|dv^ꝫsitas si nulla doiet^r iniquitas. Greg.|

^[771]All afflictiō is not pounishm^t. Positiue divines. All pounishm^t & afflictiō is for sinne actuall or originall. Schoolemen. were if not for y^e taint of originall sinne neither hav|d| ^[772]Job patience needed trial, nor ^[773]Paull a pricke in y^e flesh, nor had y^e man in y^e gospell haue needed to be ^[774]borne blind for increase of gods glorie.

^[775]Perseverare in malo diabolicū est et digni sūt perire cū illo quicun in similitudinē eius permanent in peccato.

^[776]In domo propria et in propria familia habeo accusatores, testes, iudices et tortores. Accusat me cōscia, testis est memoria, ratio iudex, voluptas carcer, timor tortor, oblectamentū tormentū. Quotquot enim fuerint oblectamenta mala, tot erūt tormenta dira in pæna^[777].

^[778]Secūdū exteriorē hoiē de parētibus illis venio qui me ante fecerūt dānatū quà natū ^[779]Peccatores peccatorē in peccato suo genuerūt. 4^or gradus. 1003. A – Peccādi {illeg}suetudu /ibidem.\

^[780]Quis cōsiderare valeat quāta mala per momenta temporū perpetramus, et quanta bona facere negligimus?     Where uppō David. Ps. 19.12.

^[781]Magis timeo malū quod facio in abscondito, quàm quod in aperto. Malū nā quod nemo videt, nullus rep^ꝫhendit: et vbi nō timet^ꝫ rep^ꝫhensor securus accedit tētator & faciliꝫ ꝑpetrat^r iniquitas.

^[782]Simile eius quod pseudo Moses Iudæis quibusdam suasit, conat^r indies diabolus peccatoribꝫ suadere donec in ipsā Gehennā fuerint p^ꝫcipitati. Divitis exēplū terreat, sicut ꝑēptorū visio hic.

^[783]Peccatoru genus 3^r designatū ꝑ 3^es mortuos quos Chs suscitavit, mortuā, elatū, /Io: 10.36.\ sepultū.  –    Consensus \cordis/, – Factū erūpens, consuetudine firmatū.

^[784]Peccatū fugientes occisione sui – Ostenderūt quàm eis odibile fuerit.

^[785]The wayes of man are before y^e eies of y^e Lord. g^o mē should feare to sine. etc. His owne iniquities shall take y^e wicked etc.

Perfectio.

Peregrinatio.

Philosophia.

Pænitentia.

Romulus et Remus asylū cōstituerūt quo quisquis cōfugeret ab oi noxa liber esset. ^[786]The Christians asylū is true repentance.

^[787]Ahabs temporarie pænitencie averted temporaris, pounishm^t. 1 K.21. 21. 27. 29.

^[788]Examin thy selfe before thou be iudged – while thou maist sinne shew thy cōv^ꝫsiō. 1. Cor: 11.31.

^[789]Verus pænitens \{semꝑ}/ dolet de p^rteritis, laborat {illeg}|pro| futuris cavendis. Vera siquidē pænitentia est sine temporis intermissione de peccatis dolere. Sic plangere cōmissa vt nō cōmittāt^ꝫ plangenda. Irrisor nā est et nō verus pænitens qui adhuc agit quod pæniteat. Inanis e pan. quā sequēs cōīquinat culp{a}.

^[790]Exultare angelos fecimus qdo cōv^ꝫsi sumus ad pænitentiā. Festinemus ergo de nobis eorū lætitiā adimplere. Væ tibi quicūqe es qui desideras redire ad vomitū, reverti ad lutū. Putasne placa{illeg}|t| habebis eos in iudicio, quos tanto et \t{a}m/ sperato privare vis gaudio. Exultaverūt quādo venimus ad religionē Qu tāquā super his quos ab ipsi inferni porta cernerent revocari. Quid vero tūc erit si ab ipsa ianua paradisi viderint retrorsū abire, qui iā alterū pedē habebāt in cælo?

^[791]Peccata mea inspicio nec gemo: erubescenda video nec erubesco: dolenda intueor nec doleo quod est mortis signū et dānationis inditiū. Membrū n. quod dolorē nō sentit mortuū est et morbus insensibilis est incurabilis.

^[792]Velle peccare malū est; peccare peius: in peccato perseverare pessimū est: nolle pænitere mortale est.   –  ^[793]Terret me tota vita mea Deus meus quoniā diligenter discussa apparet mihi aut peccatū aut sterilitas: et si quid fructus in ea videt^ꝫ sic est aut simulatū aut imperfectū vt possit aut nō placere nō displicere tibi. ^[794]Et cū verè ita res sit sic est mihi quasi nō ita sit: quod est miseria super miseriā. Sic ludo et rideo quasi iā regnē tecū in regno tuo.

^[795]Luke 24.47. Hence we may learne y^t noe can obtaine remission of theire sīnes but who repent, and none but may obteine remission will they but repent: 1 against {illeg}sūption, 2 against despaire.

^[796]Vera pænitentia est sine intermissione temporis de p^rteritis malis dolere, et sic plangere cōmissa vt nō cōmittat plangenda. Irrisor nā est et nō verè pænitens qui adhuc agit quod pæniteat. / .Pænitentiā agere est et perpetrata plangere, et plangenda nō perpetrare: nā qui sic alia deplorat vt tn alia cōmittat, adhuc pænitētiā agere aut ignorat aut dissimulat./. ^[797]Inanis est pæt|n|itētia quā sequēs coinquinat culpa; nihil prosunt lamenta si replicāt^r peccata. –. ^[798]Quis quid feceris quæcū peccaueris adhuc in hac vita es: vnde te oio si sanare nollet auferret (ds).

^[799]Et de paruis peccatis pænitentia est agenda; quis parua nō propter hoc sunt negligenda, quia vt Greg. Nullū peccatū adeo paruū quod nō crescat neglectū. ^[800]Minimā peccatū scienter cōmissū grauius toto mundo. – ^[801]Ista leuia qu{æ} dicimus noli cōtemnere: si cōtēnis, quando appendis expauesce: qdo numeras leuia, multa faciūt vnū grande. Multæ guttæ implent flumē, Multa grana faciūt massā. – ^[802]Nullā peccatū criminale est dū displicet: nullū veniale dū placet. – Remedia cōv^ꝫsionis ad Deū nullis sunt cūctationibꝫ differenda; ne tempus correctionis pereat tarditate. Qui n. pænitenti indulgentiā promisit, dissimulanti diē crastinū nō spopondit. – ^[803]Si agis pænitentiā dū sanus es securus es quia egisti pænitentiā eo tempore quo et peccare potuisti. Si autē tunc vis agere pænitentiā, quando iā peccare nō potes, peccata te dimiserūt, nō tu illa. Duæ res sunt aut ignoscitur tibi aut nō ignoscitur. Quod{rū}|d| horū tibi sit futurū ego nescio, g^o dimitte incertū et tene certū. – ^[804]Stultū est in eo statu vivere in quo quis nō audet mori. et audacior est qui cū vno peccato mortali dormit quà qui cū septē hostibus: – ^[805]Nihil tantū decipit hoies quantū vana spes longioris vitā. – ^[806]Posito quod homo certus esset de vita longa pænitentia nō esset vs ad senectutē prolongāda quia vire in ha|i|c ætate reperitur quis qui se a peccatis quæ cōsuerit euellat. – ^[807]In extremo vitæ suæ p^t homo pænitere quia vs tunc p^t peccare et g^o vs tunc p^t de peccatis per divinā misericordiā veniā cōsequi, sed talis raro est vera et fructuosa. – ^[808]Cogita quod aiæ in inferno cruciātur sine spe misericordiæ. Si amor dei te tere|n|ere nō p^t saltē terreat timor iudicij metus {b}|g|ehēnæ etc ^[809]Nihil in hac vita p^ꝫtiosius tēpore quia breui hora posset quis veniā et gloriā obtinere, et plus quà totus mundus valeat promereri. – ^[810]Cū oe peccatū cōmittat^r corde ore vel opere iustū est ita curari per cōtrariū vt peccatū|o|r culpā aio detestetur, verbo accuset, et facto pæniteat. Hæ sūt trinæ dictæ quibus ad terrā promissionis itur. Exod. 5.3. Hæc est scala cū 3^bꝫ gradibꝫ quā vidit Iacob etc Gen: 28. Doius huic ī nititur – 1. vt cū sustineat. 2. vt ascendenti manā porrigat 3 vt fatigata e in cū respiciat. – ^[811]Sicut in radijꝫ solaribus videntur atomi minuti in aere qui nequaquā extra radios solares apparent: ita menti radio circūspectionis propiæ illustratæ apparent defectus minutissimi qui tenebrosis mentibus occultātur. – Soe a man in sinne as in y^e water {feeles} noe waight etc.. – ^[812]Peccatū meū cōtra me est sēꝑ Ps. 51.3. Detestatio peccati in actū ad hāc nō tenetur homo semꝑ habitu, ad hāc tenetur, si quis fecerit ꝑfectionis est. Sicut David etc – Ludolphus – 1^a ꝑtis. c. 20^o. ^[813]Pænitens oes fructus pænitentiæ suæ paruos habeat: nūquā sufficiat et semꝑ doleat, et de dolore gaudeat, nō semꝑ doluisse se doleat: dolorē cū vita finiat – ^[814]Aut cōt{illeg}|in|ui dolores cruciabunt pænitentē vitā meā; aut æterni cruciatus vexabunt puniendā aiā meā. ^[815]Sicut homo in Deū qui æternus est peccauit ita in æterno suo sct qdiu vixerit dolere debet ^[816]Multi gemūt pro peccatis nō quod peccata eis displiceant propter deū sed propter pænā. Nō nullos pænitet peccasse pro sola peccati turpitudine. Fructuosa cōtritio est cū quis de peccato q^o Deū offendit dolet et inde turbatur quia iniquitas amore iustitiæ sibi displicet. – ^[817]Duplex Genitꝫ dū plāgimus 1 quod male gessimus – 2 {illeg}|qu|od nō eg{illeg}|i|mus agenda – – Luc. 3. Nō solū fructus pænitentiæ sed dignos fructus pænitentiæ admonet esse faciendos. ^[818]Ne enī par fructus esse boni operis debet eius qui minus et eius qui āplius deliquit. – Facite etc ^[819]Quo^o fructificare poterimus? si vti peccatis aduersa faciamus. Aliena rapuisti? incipe donare nūc propria. fornicatus es? a{illeg} usum te suspende cōiugij. Inuiuriā fecisti? refer benedictionē etc Ne n. vulnerato sufficit ad salutem tantūmodo spicula da corpore euellere, sed etiā remedia adhibere vulneribus.